Правилачтения

Втурецкомвсечитается,какпишется,заисключениемоднойнечитаемойбуквы.Имееется8гласных.Непривычныхбукввсегонесколько:

Iı — обыкновенноерусскоеЫ.Например,Igdır — этоЫгдыр

Öö — тоже,чтоивнемецком,есликтознает.Тоесть,"rö"читаетсякакрё,норнесмягчается.Пример — göl,görmek,köy

Üü — аналогичноенемецкому,тоестьсреднеемеждууию."rü"читаетсякакрюбезсмягченияр.

Ğğ — встаротурецкомчиталось,какукраинское"г",сейчаснечитаетсяи,кпримеру,названиегородаNiğdeчитаетсяНидэилиНийдэ.

Şş — обыкновенноеШ.

Çç — нашеродноеЧ.Например,вназванияхЧорумиЧанаккале — Çorum,Çanakkale.

Cc — невсякийдогадается,чтоэтоДЖ.Например,естьтакаяеда,что-товродекефирасогурцами — cacık(джаджык).

Yy — читаетсякакЙ.Например,yaya — пешком(яяилийайа).

â — встречаетсяоченьредко.Например,вимениKâmran — Кямран.

Прочее — стандартнаялатиница,толькобезбуквQ,X,W.Вцеломпроизношениенесколькомягкое.Словатипа"bellek"читаютсябеллекь.

Урок1. Здравствуйте!

Ольга:Merhaba!

Здравствуйте!

Эрол:Merhaba!

Здравствуйте!

Ольга:Adınızne?

Каквасзовут(имяВашекак)?

Эрол:AdımErol.

МенязовутЭрол(имямое...).

Ольга:Nasılsınız?

Какпоживаете(каквы)?

Эрол:Teşekkürederim,iyiyim.Siznasılsınız?

Спасибо,хорошо(благодарностьделаю,яхорошо).Ауваскакдела?

Ольга:Teşekkürederim,bendeiyiyim.

Спасибо,тожехорошо(ятожехорошо).

1А Повседневные выражения

Günaydın:Доброеутро

İyigünler:Добрыйдень

İyiakşamlar:Добрыйвечер

İyigeceler:Спокойнойночи

1Б Извините

Антон:İyigünler!

Добрыйдень!

Арзу:İyigünler!

Добрыйдень!

Антон:Adınne?

Кактебязовут(имятвоекак)?

Арзу:AdımArzu.

Антон:Affedersiniz,anlamadım.

Извините,непонял(ma — отрицание).

Арзу:AdımArzu.

1В Знакомство

Ольга:Adınızne?

Каквасзовут?

Эрол:AdımErol.Sizinadınızne?

МенязовутЭрол.Акаквасзовут?

Ольга:BenimadımOlga.

МенязовутОльга(моеимя...).

Эрол:Affedersiniz,anlayamadım.

Извините,янепонял(«несмогпонять»).

Ольга:AdımOlga.Sizinadınızne?

МенязовутОльга.Акаквасзовут?

Эрол:BenimadımdaErol.

МенязовутЭрол(амоеимя...).

Ольга:Tanıştığımızamemnunoldum.

Оченьприятно(знакомствунашемурадастала).

Эрол:Bendememnunoldum.

Мнетожеоченьприятно.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Adınız ne? — Benim adım Şirin.

—Adınne?

—Adınızne?

—BenimadımArzu.Seninadınne?

—BenimadımŞirin,Sizinadınızne?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Nasılsınız? — Teşekkür ederim, iyiyim.

—Nasılsınız?

—Nasılsın?

—İyigünler!Nasılsınız?

—Merhaba!Nasılsın?

Урок 2. Турецкий алфавит

Ольга:Türkçedekaçharfvar?

Сколькобукввтурецкомалфавите(var — имеется)?

Эрол:Türkçede29harfvar.

Втурецкомалфавите29букв.

Ольга:Türkçedekaçünlüvar?

Сколькогласныхбукввтурецкомалфавите(ün — звучание)?

Эрол:Türkçede8ünlüvar.

Втурецкомалфавите8гласныхбукв.

Ольга:Türkçedekaçünsüzvar?

Втурецкомалфавитесколькосогласныхбукв?

Эрол:Türkçede21ünsüzvar.

Втурецкомалфавите21согласнаябуква.

Ольга:Türkçedeharflernasılokunur?

Какчитаютсябуквытурецкогоалфавита?

Эрол:Yazıldığıgibiokunur.

Какпишутся,такичитаются(gibi — подобно).

2AТурецкий алфавит

Втурецкомалфавите29букв,изних21согласнаяи8гласных.Буквыдаютособыезвуки,которыепередатьрусскималфавитомневсегдавозможно.Атакжетурецкаябуква'e',вотличиеотрусской'э'мягкая.

2БГласные и согласные

Втурецкомалфавите8гласныхи21согласнаябуква.

Гласныеa,e,ı,i,o,ö,u,ü

Согласныеb,c,ç,d,f,g,ğ,h,j,k,l,m,n,p,r,s,ş,t,v,y,z

2В Особенности турецкого языка

•Кореньслованеизменяется.

•Втурецкомязыкеприставокнет.Словообразованиеосуществляетсяспомощьюсуффиксов.

•Предлоговвтурецкомязыкетакженет,ихтакжезаменяютсуффиксы.

•Существительныенеделятсянамужской,среднийиженскийроды.

•Множественноечислообразуетсяспомощьюсуффикса-lar(-ler)

kız— kızlar(девочки,девушки)

erkek — erkekler(мужчины)

çocuk — çocuklar(дети)

•Втурецкомязыкепослекорнямогутприсоединятьсянесколькосуффиксов.

kadın-lar-ı-mız-ın(нашихженщин)

kız-lar-ı-miz-dan(отнашихдевушек)

•Законсингармонизма(гармониигласных).

Это,всущности,простаявещь,нокнейнадопривыкнуть.Идеявтом,чтоокончанияпристраиваютсяксловампопринципу — "чтобкрасивеезвучало".Например,естьокончание"-dir".Центральнаягласная"i"здесьможетменятьсяналюбуюдругую — смотряпотому,какаягласнаястоитпоследнейвосновномслове.Например:

askerdir, но kurddur

Ксчастью,тутсуществуетнекаястрогаязависимость,котораявсеупрощает.Правилотакое — есливсловепоследняягласная — iилиe,тогдавокончанииставитсяi(каквпримере);еслипоследняяaилиı,тоставитсяı;еслипоследняяоилиu,тоставитсяu;еслижепоследняяöилиü,топишемü.

Этоприменимоикнекоторымчастицам,поэтому — olurmu?(можноли?),ноolmazmı?(нельзяли?)

Итакдалее:

Atatürkköprüsü — МостАтатюрка Torosdağları — ГорыТавр Benrusum — ярусский Bentürküm — ятурок Budenizdir — Этоморе Busokaktır — Этоулица Ankaraya — ВАнкару, Erzurumu — ВЭрзурум

Впервоевремяэтаособеностьязыкавызываетнекоторыетрудности,носовременемязыкпривыкаетивсебудетвыговариватьсясамособой.

Урок 3

Что это?

Катя:Bune?

Чтоэто?

Арзу:Buarabadır.

Этомашина(машина-есть).

Катя:Bununadıne?

Какэтоназывается(этогоимякак)?

Арзу:Bubavuldur.

Эточемодан.

Катя:Bune?

Чтоэто?

Арзу:Butelefondur.

Этотелефон.

Катя:Bununadıne?

Какэтоназывается?

Арзу:Buütüdür.

Этоутюг.

3А Кто это?

Катя:Bukim?

Ктоэто?

Арзу:BuŞirin'dir.

ЭтоШирин.

Катя:Bukim?

Ктоэто?

Арзу:BuGökhan'dır.

ЭтоГёкхан.

Катя:Bunlarkim?

Ктоэто?

Арзу:BunlarŞirinveGökhan.

ЭтоШириниГёкхан.

ЗБ Гармония звуков (закон сингармонизма)

Гласныебуквывтурецкомалфавитеделятсяна2группы:

Втурецкихсловахпослетвёрдогоглассноговсуффиксахследуеттвёрдыйгласный,апослемягкого—мягкий.

Мягкиегласные:BuEmel'dir.

Твёрдыегласные:BuGökhan'dır.

Звук"e"вслове"Emel"мягкий.

Звук"а"вслове"Gökhan"твёрдый.

3В Суффиксы множественного числа: -lar (-ler)

Суффиксымножественногочисластавятсявсоответствиисзакономсингармонизма:

gün — günler

öğrenci — öğrenciler

ütü — ütüler

bavul — bavullar

telefon — telefonlar

doktor — doktorlar

ЗГ Падежи

Гласныевпадежныхокончанияхподчиняютсязаконусингармонизма.

куда-а(-е)

Nereyegidiyorsun? — Okulagidiyorum.

Nereyegidiyorsun? — Evegidiyorum.

откуда-dan(-den)

Neredengeliyorsun? — Okuldangeliyorum.

Neredengeliyorsun?Evdengeliyorum.

где-da(-de)

Neredeoturuyorsun? — İstanbul'daoturuyorum.

Neredeoturuyorsun? — İzmir'deoturuyorum.

3ДВспомогательныйсуффиксутверждения:

-dir(-dir,-dur,-dür)соответствуетглаголу"есть".Гласныетакжеподчиняютсязаконусингармонизма.

Bukim? — BuOlga'dır.

Bukim? — BuErol'dur.

Bukim? — BuEmel'dir.

Bune? — Buütüdür.

Суффикс"-dir"используетсяневсегда.

Bukim?— BuOlga.

Bukim? — BuŞirin.

Bukim?— BuErol.

Bune? —Buütü.

Упражнения

Пожалуйста,поставьтесоответствующееокончаниесуществительного-сказуемого:

Bu arabadır.

Buev...

Buokul...

Bubavul...

Butelefon...

Buütü...

BuOlga'dır.

BuKatya'...

BuŞirin'...

BuErol'...

BuGökhan'...

BuAnton'...

Существительныевтурецкомязыкеделятсяна2группы:личныеибезличные.

Личныесуществительные:именалюдейиживотных.

например:Olga,Erol,Arzu,Gökhan,Anton.

Названиявещейидругихсуществительныхбезличные.

Например:ev(дом),araba(машина),masa(стол).

Суффиксыприбавляемыекличномусуществительномуотделяютсяапострофом(').

BuKatya'dır.

Buokuldur.

Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Nereye gidiyorsun? — Okula gidiyorum.

Nereyegidiyorsun? — İstanbul'....gidiyorum.

Nereyegidiyorsun? — İzmir'....gidiyorum.

Nereyegidiyorsun? — Ev....gidiyorum.

Neredengeliyorsun? — Rusya'dangeliyorum.

Neredengeliyorsun? — Moskova'.....geliyorum.

Neredengeliyorsun? — Sankt-Peterburg'.....geliyorum.

Neredeoturuyorsun? — Antalya'daoturuyorum.

Neredeoturuyorsun? — Moskova'....oturuyorum.

Neredeoturuyorsun? — İzmir'......oturuyorum.

Турция

(длячтенияподобныхдополнительныхтекстовВампонадобитсясловарь)

Türkiyeninnüfusuortalamayetmişmilyondur.Üçyanıdenizlerleçevrilidir.Enbüyükkentleriİstanbul,İzmir,Ankara,Bursa,Adana,Antalyagibikentlerdir.

İstanbul'unnüfusuortalamaonmilyondur.TürkiyeninbaşkentiAnkara'dır.Ankara'nınnüfusuortalamaüçmilyondur.

Türkiye,AsyaveAvrupaarasındabirköprüdür,İstanbulBoğazKöprüsü,AsyaveAvrupa'yıbirbirinebağlar.

Nüfus — население,ortalama — всреднем,приблизительно,yetmiş — 70,yan — сторона,бок;deniz — море,çevrilmek — бытьокруженным,en büyük — самыйбольшой,kent — город,gibi — подобный;такой(такие),как,başkent — столица(«главныйгород»),ara — расстояние,промежуток(зд.между),köprü — мост,bağlamak — связывать.

Урок 4. Где вы работаете?

Ольга:Nedoktorusun?

Тыкакойврач?

Эрол:Gözdoktoruyum.Senneişyapıyorsun?

Яокулист(göz — глаз).Ктотыпопрофессии(тыкакуюработуделаешь)?

Ольга:Bendoktorayapıyorum.

Яработаюнаддокторскойдиссертацией.

Эрол:Hangialandadoktorayapıyorsun?

Покакойспециальностиработаешьнаддокторскойдиссертацией(вкакойобласти)?

Ольга:Türkolojialanındadoktorayapıyorum.

Яработаюнаддокторскойдиссертациейпотюркологии.

Эрол:BunedenlegüzelTürkçekonuşuyorsun.

Поэтомутыговоришьпо-турецкихорошо.

Ольга:Teşekkürederim.

Спасибо.

4А Кто вы по профессии

Арзу:Mesleğinizne(вашапрофессиячто)?

Ктовыпопрофессии?

Антон:Benbilgisayarmühendisiyim.

Яинженер-компьютерщик(mühendis — инженер).

Арзу:Neredeçalışıyorsun?

Гдетыработаешь?

Антон:Birbilgisayarfirmasındaçalışıyorum.Sizneredeçalışıyorsunuz?

Яработаюводнойкомпьютернойфирме.Агдевыработаете?

Арзу:Benöğretmenim.Okuldaçalışıyorum.

Яучительница.Яработаювшколе.

Hastane — больница,dişçi — стоматолог,hemşire — медсестра,avukat — адвокат,ressam — художник,mimar — архитектор,gazeteci — журналист,sekreter — секретарь,öğretmen — учитель,işçi — рабочий,iş adamı — бизнесмен,politikacı — политик

Грамматика

Настоящеевремя:идти(ехать),неидти(неехать)-iyor

Benokulagidiyorum.Яидувшколу.Senevegidiyorsun.Тыидешьдомой.Osinemayagidiyor.Онидетвкино.Bizpikniğegidiyoruz.Мыотправляемсянапикник.Siztiyatroyagidiyorsunuz.Выидетевтеатр.Onlarİzmir'egidiyorlar.Ониотправляются,едутвИзмир.

Существительное-сказуемое:

Спомощьюэтогосуффиксасуществительноестановитсясказуемымвпредложении.

Соответствуетглаголуестьвстарорусскомязыке,напримерЯ есть барин.

Erol+doktor— Eroldoktordur.

-durпревращаетсуществительноевглагол.

Склонениесуществительного-сказуемого:

Bendoktorum.Sendoktorsun.Odoktordur.(я,ты,он)

Bizdoktoruz.Sizdoktorsunuz.Onlardoktordurlar.(мы,вы,они)

Длятретьеголицаиспользуетсясуффикс,ноиногдаегоопускают.

Eroldoktordur.Olgaöğrencidir.(студентка)AntonRustur.Arzuöğretmendir.(преподаватель)Buarabadır.(машина)Bumasadır.(стол)Bukalemdir.(ручка)

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Ne iş yapıyorsunuz?

— Öğrenciyim, okula gidiyorum.

—Neişyapıyorsunuz?

—Hangiokulagidiyorsunuz?

—Hangibölümdeokuyorsun?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Mesleğiniz ne?

— Ben doktorum.

—Mesleğinizne?

—Sizinmesleğinizne?

—Seninmesleğinne?

—Neişyapıyorsun?

Урок5. Выговоритепо-турецки?

Ольга:İyigünler.

Добрыйдень.

Эрол:İyigünler.

Добрыйдень.

Ольга:Sizearkadaşımıtanıştırayım.AdıKatya.

Хочупознакомитьвассмоейподругой(познакомлю-ка).ЕёзовутКатя.

Эрол:BenimadımdaErol.Tanıştığımızamemnunoldum.

АменязовутЭрол.Оченьприятно.

Катя:Rusçabiliyormusun?

Тызнаешьрусскийязык?

Эрол:Evet,Rusçabiliyorum.

Да,язнаюрусскийязык.

SizTürkçebiliyormusunuz?

Вызнаететурецкийязык?

Катя:BenbirazTürkçekonuşuyorum.

Янемногоговорюпо-турецки.

5А Откуда вы приехали?

Эрол:Neredengeliyorsun?

Откудатыприехала?

Катя:Rusya'dangeliyorum.Türkiye'deneredeoturuyorsun?

ЯприехалаизРоссии.ГдетыживёшьвТурции?

Эрол:İstanbul'daoturuyorum.

ЯживувСтамбуле.

Катя:Hangisemtteoturuyorsun?

Вкакомрайонетыживёшь?

Эрол:Beşiktaş'taoturuyorum.Sizhangisemtteoturuyorsunuz?

ЯживуврайонеБешикташ.Авкакомрайоневыживёте?

Катя:BendeTaksim'deoturuyorum.

АяживуврайонеТаксим.

Эрол:İstanbul'ubeğeniyormusun?

ТебенравитсяСтамбул?

Катя:Evet,çokbeğeniyorum.

Да,мнеоченьнравится.

5Б Удостоверение

5В Числа

Грамматика

Настоящеевремя:знать,незнать

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Rusça biliyor musun? — Evet, Rusça biliyorum.

—Türkçebiliyormusun?

—Benianlıyormusun?

—Neredengeliyorsun?

—Türkiye'deneredeoturuyorsun?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Sen doktor musun? — Evet, ben doktorum.

—Senöğrencimisin?

—Senöğretmenmisin?

—SizRusmusunuz?

—SizTürkmüsünüz?

—SizAmerikalımısınız?

—SizRusya'danmıgeliyorsunuz?

—Hangisemtteoturuyorsun?

—İstanbul'ubeğeniyormusun?

Урок6. Выженаты?/замужем?

Арзу:Evlimisin?

Тыженат?

Андрей:Hayır,evlideğilim.

Нет,янеженат.

Арзу:Nişanlımısın?

Тыпомолвлен(женихлиты)?

Андрей:Hayır,nişanlıdeğilim.Sizevlimisiniz?

Нет,янепомолвлен.Вызамужем?

Арзу:Hayır,bendeevlideğilim.

Нет,янезамужем.

Андрей:Nişanlımısınız?

Выпомолвлены?

Арзу:Hayır,nişanlıdeğilim.

Нет,янепомолвлена.

Андрей:Mesleğinizne?

Ктовыпопрофессии?

Арзу:Benöğretmenim.

Яучительница.

bekârım я холостой, не замужем

6А У вас есть братья или сестры?

Катя:Kardeşinvarmı?

Утебяестьбратьяилисестры?

Эрол:Evet,var.

Да,есть.

Катя:Kaçkardeşinvar?

Сколькоутебябратьевилисестёр?

Эрол:Birkardeşimvar.

Один.

Катя:Kızmı,erkekmi?

Сестраилибрат?

Эрол:Birkızkardeşimvar.

Уменяестьоднасестра.

Seninkardeşinvarmı?

Утебяестьбратьяилисестры?

Катя:Birerkekkardeşimvar.

Уменяестьодинбрат.

Родственники:

kardeşбрат,сестра

erkekkardeşбрат

kızkardeşсестра

babaотец

anneмать

eşimмойсупруг/моясупруга

oğlumмойсын

kızımмоядочь

arkadaşдруг,подруга

6Б Кто кем работает

—Bukim?

—BuOlga.

—Olganeyapıyor?

—Olgagözdoktorudur.Hastaneyegidiyor.

hastaneбольница

—Bukim?

—BuKatya.

—Katyaevlimi?

—Hayır,Katyaevlideğil.Katyabekâr.

—Bukim?

—BuErol.

—Erolneişyapıyor?

—Erolöğrencidir.Doktorayapıyor.

—Bukim?

—BuArzu.

—Arzuneredeçalışıyor?

—Arzuöğretmendir.Lisedeçalışıyor.

liseлицей

Грамматика

Вопросительнаячастица:mi(mi,mu,mü)

Antonevlimi? — Hayır,Antonevlideğil.

Antonbekârmı? — Evet,Antonbekâr.

Antonöğrencimi? — Hayır,Antonöğrencideğil.

Erolöğrencimi? — Hayır,Erolöğrencideğil.

Eroldoktormu? — Evet,Eroldoktor.

Erolevlimi? — Hayır,Erolbekâr.

Olgaöğretmenmi? — Hayır,Olgaöğrenci.

Olganişanlımı? — Hayır,Olganişanlıdeğil.

Olgaerkekmi? — Hayır,Olgaerkekdeğil.

Arzuöğrencimi? — Hayır,Arzuöğrencideğil.

Arzuöğretmenmi? — Evet,Arzuöğretmen.

Arzubekârmı? — Evet,Arzubekâr.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Arzuevlimi?

—Arzunişanlımı?

—Arzuöğrencimi?

—Arzuöğretmenmi?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Erol'un kardeşi var mı? — Erol'un kardeşi var.

—Erol'unkaçkardeşivar?

—Erol'unkardeşikızmı,erkekmi?

—Katya'nınkardeşivarmı?

—Katya'nınkardeşikızmı?

—Sizinkardeşinizvarmı?

—Sizinkardeşinizkızmı,erkekmi?

—Seninerkekarkadaşınvarmı?

—Senindostunvarmı?

Стамбул

İstanbuldünyanınengüzelşehirlerindenbiridir,İstanbul'untarihiüçbinyılöncesinekadaruzanır,İstanbul,1453yılındaOsmanlıimparatorluğununbaşkentiolmuştur.

İstanbul'unengüzelyerlerindenbiriSultanAhmetMeydanıdır.BuradaAyasofyaCamisi,SultanAhmetCamisi,İstanbulArkeolojiMüzesi,TopkapıSarayıgibiçokönemlitarihieserlerbulunur.

Dünya — мир,şehir — город,tarih — история,bin — тысяча,yıl — год,önce — прежде,раньше,kadar — до,uzanmak — протягиваться,простираться,imparatorluk — империя,olmak — становиться,yer — место,Ayasofya — СвятаяСофия,cami — мечеть,önemli — важный,eser — произведение,bulunmak — находиться.

Урок7. Какиеязыкивызнаете?

Эрол:Sizikardeşimletanıştırayım.AdıArzu.

Яхочупознакомитьвассмоейсестрой.ЕёзовутАрзу.

Ольга:BenimadımdaOlga.

Арзу:GüzelTürkçekonuşuyorsun.

Тыхорошоговоришьпо-турецки.

Ольга:Teşekkürederim.Rusçabiliyormusun?

Спасибо.Тызнаешьрусскийязык?

Арзу:Hayır,Rusçabilmiyorum.

Нет,янезнаюрусскийязык.

Ольга:Hangidilleribiliyorsun?

Какиеязыкитызнаешь?

Арзу:İtalyancaveİspanyolcabiliyorum.

Язнаюитальянскийииспанскийязыки.

Языки:

Rusça

İngilizce

Almanca

Fransızca

İspanyolca

İtalyanca

Arapça

7А Сколько вам лет?

Арзу:Kaçyaşındasın?

Сколькотебелет(yaş — год,«всколькихгодахтыесть»)?

Ольга:Yirmidörtyaşındayım.

Мнедвадцатьчетырегода.

Арзу:Türkiye'deneyapmakistiyorsun?

СкакойцельютыприехалавТурцию(чтоделатьхочешь)?

Ольга:Türkiye'dedoktorayapmakistiyorum.

ВТурциияхочуработатьнаддокторскойдиссертацией.

Арзу:Neolmakistiyorsun?

Кемтыхочешьстать?

Ольга:Türkologolmakistiyorum.

Яхочустатьтюркологом.

Арзу:Hangiüniversitededoktorayapmakistiyorsun?

Вкакомуниверситететыхочешьработатьнаддокторскойдиссертацией?

Ольга:İstanbulEdebiyatFakültesinde.

ВСтамбуле,нафилологическомфакультете.

7Б Профессия

Olga,Rusya'danTürkiye'yegeliyor.ErolveArzuiletanışıyor.Arzu,Erol'unkardeşidir.Olga,Türkçeyigüzelkonuşuyor.ArzubirazRusçabiliyor.Birlikteİstanbul'ugeziyorlar.Olgaİstanbul'uçokbeğeniyor.Olga,EdebiyatFakültesindedoktorayapıyor.Türkologolmakistiyor.BunedenleEdebiyatFakültesinegidiyor.Meslek,insanlariçinçokönemlidir.Sevdiğimizişbizimutlueder.

konuşmakговорить

bilmekзнать

gezmekгулять,путешествовать

önemliважный

mutluсчастье

insanчеловек

insanlariçinдлялюдей

Sevdiğimizişbizimutlueder.Любимаянамиработанассчастливымиделает.

Грамматика

Падежи:

Винительный:-ı(-i,-u,-ü)

Дательный:-а(-е)

Предложный:-da(-de)

Исходный(откуда?):-dan(-den)

Родительный(чей?):-ın(-in,-un,-ün)

Eviboyuyoruz.Evegidiyoruz.Evdekalıyoruz.Evdengeliyoruz.Evinpenceresi.

Изафет (сочетание слов, выражающее принадлежность)

Сутьеговтом,чтовсловосочетанияхтипа"моясумка"ксловусумканеобходимоприбавитьличноеокончание,иобычноеçantaпревращаетсявçantam.Крометого,изафетчастомелькаетвтопонимике.Тоесть:

озеро — göl;ноозеро Ван — Vangölü.

дорога — yol;нотрабзонская дорога — Trabzonyolu

мост — köprü;номост Ататюрка — Atatürkköprüsü.

горы — dağlar;ногоры Тавра — Torosdağları

Образуетсяпутемприбавленияокончанийвсоответствиисзаконом гармонии гласных:

Окончание принимает на себя ударение!

at — лошадь,atım — моялошадь,atı — еголошадь,atımız — нашалошадь

arkadaş — друг,arkadaşım — мойдруг,arkadaşın — твойдруг

komşu — сосед,komşun — вашсосед,komşumuz — нашсосед.

Дательный падеж

Отвечаетнавопрос — кому?(kime?),чему?(neye?),куда?(nereye?)

Образуетсяпросто:путемприбавления a-eпослесогласныхсловиya-yeпослегласных.Этиокончанияпринимаютударения.

Творительный падеж

Отвечаетнавопроскем? (kimile?)чем? (neile?)Образуетсяпутемприбавленияаффиксаla-le,которыйбезударный!

kurşunkalemle — карандашом;

Иногдапишетсяотдельнымсловом.Такжеимеетзначение"скем/чем","посредствомчего-либо".

Alikızkardeşiilekonuşuyor — Алиразговариваетсосвоейсестрой.(kızkardeşi — егосестра)

ВсочетаниисуказательнымместоимениемТ.П.принимаетаффиксродительного:in,im.

benimle — сомной;seninle — стобой

Родительный падеж

Отвечаетнавопрос чей? (kimin?)чего? (neyin?).Встречаетсячастоивсамыхнеожиданныхместах.Образуетсяпосредствомаффиксов:

ın-un-in-ün — послесловспоследнейсогласной.

nın-nun-nin-nün — послесловспоследнейгласной.

Butüfekkimindir? — Эточьеружье?

ButüfekMustafanındir. — ЭторужьеМустафы.

Бываютисключения.Например,su — suyun(вода),ne — neyin(что).

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Olga kiminle tanışıyor? — Olga Arzu'yla tanışıyor.

—Arzukiminletanışıyor?

—Olga,nereyigezmekistiyor?

—Olga,İstanbul'ubeğeniyormu?

—İstanbulgüzelbirkentmi?

—İstanbul'datrafikiyimi?

—İstanbul'dakaçmilyoninsanyaşıyor?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Olgakaçyaşında?

—Olganeyapmakistiyor?

—Olganeolmakistiyor?

—Olga,hangibölümdedoktorayapmakistiyor?

—Türkçekolaybirdilmi?

bölümраздел,область

kolayлегкий

dilязык

Урок8. Пойдёмвтеатр?

Эрол:Bugüngünlerdenne?

Какойсегодняденьнедели?

Ольга:Bugünçarşamba.

Сегоднясреда.

Эрол:Buakşamneyapıyorsun?

Чтотыбудешьделатьсегоднявечером?

Ольга:Buakşamtiyatroyagidiyorum.

Сегоднявечеромяпойдувтеатр.

Sendegelirmisin?

Атыпойдёшь?

Эрол:Buakşamişimvar.

Сегоднявечеромязанят(делоуменяесть).

Amacumagünüboşum.

Новпятницуясвободен.

Ольга:Sendecumagünügelirmisin?

Авпятницупойдёшь?

Эрол:Evet,cumaakşamıgelirim.

Да,впятницувечеромпойду.

Дни недели:

8А Времена года

ilkbaharвесна

sonbaharосень

yazлето

kışзима

8Б Месяцы

8В Самое лучшее время года

Yazaylarındahavasıcakoluyor.Denizegidiyoruz,yüzüyoruz.Turistikvetarihîyerlerigeziyoruz.Sonbahardaağaçlarınyapraklansararıyor.Hertarafrengârenkoluyor.Havaserinliyor.Kışınhavalarsoğuyor.Yağmurvekaryağıyor.Dağlardakayakyapıyoruz,ilkbahardaağaçlarçiçekaçıyor.Havalarısınıyor.Otlaryeşeriyor.Doğayenidencanlanıyor.

Sizcehangimevsimdahagüzel?

Грамматика

ВопросКто?:Kim?,Kimler?

—Kimtiyatroyagidiyor?

—Olgatiyatroyagidiyor.

—Olga,kimletiyatroyagidiyor?

—Olga,Eroliletiyatroyagidiyor.

—Cumaakşamıkimboş?

—CumaakşamıErolboş.

Союз:ile(начём? — дословно:«счем»)

—Erol,tiyatroyaneilegidiyor?

—Erol,tiyatroyaarabailegidiyor.(намашине)

—Olga,tiyatroyaneilegidiyor?

—Olga,tiyatroyaotobüsilegidiyor.

—Antoneveneilegidiyor?(домой)

—Antoneveyürüyerekgidiyor.(пешком)

Втурецкомязыкегласныебуквырядомнеставятся,междунимиставитсясоединительнаясогласнаябуква"у".

arabailegidiyor— arabaylagidiyor.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Bir haftada kaç gün var? — Bir haftada yedi gün var.

—Pazartesineyapıyorsun?

—Cumagünütiyatroyagidelimmi?

—Haftasonupikniğegelirmisin?

—Salıgünübuluşalımmı?

—Pazargünüsinemayagidelimmi?

—Çarşambaakşamıevdemisin?

—Cumartesigünüİstanbul'ugezelimmi?

—Cumagünübanagelirmisin?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— En soğuk mevsim hangisidir? — En soğuk mevsim kıştır.

—Ensıcakmevsimhangisidir?

—Engüzelmevsimhangisidir?

—Biryıldakaçayvardır?

—Biryıldakaçhaftavardır?

—Biryıldakaçgünvardır?

Урок 9. Адрес

Ольга:İstanbul'daneredeoturuyorsun?

ГдетыживёшьвСтамбуле?

Эрол:AtatürkBulvarıNo:23/2.Sizneredeoturuyorsunuz?

НабульвареАтатюрка23/2.Гдевыживёте?

Ольга:MimarSinanCad.No:42/11.

НаулицеМимарСинанд.42,к.11.

Эрол:Banakartvizitiniverirmisin?

Дашьмнесвоювизитнуюкарточку?

Ольга:Bubenimadresim.Sendebanakartvizitiniverirmisin?

Этомойадрес.Дашьмнесвоювизитнуюкарточку?

Эрол:Budabenimadresim.Seniziyaretedebilirmiyim?

Аэтомойадрес.Можноприйтиктебевгости(визитсделатьмогу)?

Ольга:Elbette,gelirsensevinirim.

Конечно,еслипридёшь,будурада.

Эрол:Teşekkürederim.Mutlakagelirim.

Спасибо.Обязательноприду.

9A Разговор по телефону

Эрол:Merhaba.BenErol.

Здравствуйте!ЭтоЭрол.

Ольга:Merhaba!BendeOlga.

Здравствуйте!ЭтоОльга.

Эрол:Uygunsanseniziyaretetmekistiyorum.

Еслитысвободна,яхочунавеститьтебя(uygun — свободен,незанят).

Ольга:Buakşamişimvar.Yarıngelirmisin?

Сегоднявечеромзанята.Сможешьзавтраприйти?

Эрол:Olur,uygunsanyarıngelirim.

Хорошо,еслитызавтрасвободна,приду(olur — /пускай/будет,ладно).

Ольга:Memnunolurum.

Будуоченьрада.

Эрол:Saatkaçtageleyim?

Вкоторомчасуприду(мнеприйтибы)?

Ольга:Saat20.00iyimi?

Вечеромв8часов,хорошо?

Эрол:Çokiyi.Yarınsaatyirmidesanageliyorum.

Оченьхорошо.Завтрав8часовпридуктебе.

Грамматика

Гармония согласных букв

Втурецкомязыкепослезвонкихсогласныхипослегласныхследуетсуффиксначинающийсясозвонкойбуквы,апослеглухихсогласныхсуффикс,начинающийсясглухойсогласной.

Законсингармонизматакжесоблюдается:

Послегласныхизвонкихсогласных:

İstanbul'daoturuyorum.(проживаю)

Evdekitapokuyorum.(книгу)

Sandalyedeoturuyorum.(настулесижу)

Послеглухихсогласных:

Uçaktakitapokuyorum.(всамолете)

Koltuktaoturuyorum.(вкресле)

Послегласныхизвонкихсогласных:

İzmir'dengeliyorum.(изИзмираприезжаю)

Okuldangeliyorum.(изшколы)

Rusya'dangeliyorum.

Послеглухихсогласных:

Uçaktaniniyorum.(схожуссамолета)

Sankt-Peterburg'dangeliyorum.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Bana kartvizitini verir misin? — Bu benim kartvizitim.

—Banaadresiniverirmisin?

—Banaadresinisöylermisin?

—Banatelefonnumaranıverirmisin?

—Banakaleminiverirmisin?

—Yarınbenimlesinemayagelirmisin?

2)Заполнитепропущенныеместа

Benİstanbul'daTaksim'deoturuyorum.

Ev..oturuyorum,sandalye..kitapokuyorum.

Koltuk..oturuyorum,kitapokuyorum.

Uçak...kitapokuyorum.

Rusya'..Moskova'..yaşıyorum.

Saatbeş..sinemayagidiyoruz.

3)Заполнитепропущенныеместа

Moskova'dangeliyorum.

Sankt-Peterburg'..geliyorum.

İstanbul'..geliyorum.

İzmir'..geliyorum.

Soçi'..geliyorum.

Sibirya'..geliyorum.

4)Заполнитепропущенныеместа

Saatsekizdeişegidiyorum.

Saatdokuz..gazeteokuyorum.

Saatüç..kitapokuyorum.

Saatdört..çayiçiyorum.

Saatbeş..iştençıkıyorum.

Saataltı..evegeliyorum.

Измир

İzmirEgeBölgesindedir.Nüfusuikimilyonikiyüzellibindir.Homerosburadadoğmuştur.ÇevresindeEfes,Bergama,Truva,Miletgibidünyanınenönemliantikkentleribulunur.

İzmir'indenizivekumuçokgüzeldir,İzmir'debirbirindengüzelotellervetatilköylerindeunutulmazgünleryaşayabilirsiniz.Foça'dafokbalıklarıvardır.

Ege — Эгейский,bölge — область,burada — там,doğmak — рождаться,çevre — круг,окружение(здесь:вокруг),kum — песок,tatil — отпуск,каникулы,köy — деревня,unutulmaz — незабываемый(unutmak — забывать,unutulmak — забываться),yaşamak — жить,fok — тюленьbalık — рыба.

Урок10. Номер телефона

Ольга:Telefonnumaranısöylermisin?

Скажиномерсвоеготелефона?

Арзу:İştelefonum4193157.

Мойрабочийномер4193157.

Ольга:Evtelefonunkaç?

Акакойдомашнийномер?

Арзу:2312321.

Ольга:Teşekkürederim.

Спасибо.

Арзу:Senintelefonunkaç?

Какойтвойномертелефона?

Ольга:Benimevtelefonum2495069.

Мойдомашнийномер2495069.

Арзу:Серtelefonunusöylermisin?

Скажиномермобильноготелефона?

Ольга:Серtelefonum05332342931.

Номермоегомобильного05332342931.

Числа:

10Б Разговор по телефону

Андрей:Buhaftasinemayagitmekistermisin?

Арзу:İyibirfilmvarmı?

Андрей:İyibirfilmvar.

Арзу:Nezamangidelim?

Андрей:Cumaakşamıuygunmusunuz?

Арзу:Cumaakşamıuygunum.

Андрей:Tamam,bensizeuğrarsenialırım.

haftaнеделя

istemekхотеть

uygun(müsait)свободный

uğramakзаходить

almakбрать

Грамматика

Есть,Нет

Словаvar,yokоченьчастоиспользуютсявразговорномтурецкомязыке,восновномсоответствуютсловам:Есть,Нет.

—İyibirfilmvarmı?

—İyibirfilmvar.

—Cumagünüvaktinvarmı?

—Cumagünüvaktimyok.

—Gökhan'ınarabasıvarmı?

—Gökhan'ınarabasıyok.

—Seninevinvarmı?

—Benimevimvar.

—Pasaportunvarmı?

—Hayır,pasaportumyok.

Дополнения(словосочетенияизимёнсуществительных):in(-in,-un,-ün).

Делятсянадвегруппы:

Определённыедополнения.

Okul+bahçe — okulunbahçesi(школьныйсад)

ev+telefon — evintelefonu

işyeri+telefon — işyerinintelefonu(местоработы)

Arzu+telefon — Arzu'nuntelefonu

Неопределённыедополнения:

Неопределённоедополнениеокончаниянеимеет.

ev+telefon — evtelefonu

сер+telefon — ceptelefonu(карман)

kadın+palto — kadınpaltosu(женскоепальто)

erkek+ceket — erkekceketi(мужскойпиджак)

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Telefonnumarankaç?

—Evtelefonunkaç?

—İştelefonunkaç?

—Ceptelefonunkaç?

2)Составьтесловосочетания,определённыедополнения:

ev+telefon — evintelefonu

okul+telefon

işyeri+telefon

Arzu+telefon

Erol+telefon

Втурецкомязыкегласныебуквырядомнеставятся,междунимиставитсясоединительнаясогласнаябуква:

Arzu-n-untelefonu

Olga-n-ınarabası

3)Составьтесловосочетания,неопределённыедополнения:

kadın+çanta — kadınçantası

сер+telefon—

uçak+bilet—

otobüs+bilet—

Урок 11. Путешествие на самолёте

Антон:İstanbul'ahangigünleruçakvar?

ВкакиедниестьсамолётывСтамбул?

Служащая:İstanbul'ahergünuçakvar.

ВСтамбулкаждыйденьестьсамолёты.

Антон:Uçaksaatkaçtahavalanıyor?

Вкоторомчасувзлетаетсамолёт(hava — воздух)?

Служащая:Uçak,hergün8:30'dahavalanıyor.

Самолётвзлетаеткаждыйденьв8:30.

Антон:Uçakbiletinekadar?

Сколькостоитбилетнасамолёт(nekadar — «докуда,докакой/суммы/»;kadar — до)?

Служащая:Uçakbileti200dolar.

Билетнасамолётстоит200долларов.

Антон:Gidiş-dönüşbiletinekadar?

Сколькостоитбилеттудаиобратно?(gitmek — уходить;dönmek — возвращаться,dönüş — возвращение)

Служащая:Gidiş-dönüşbileti300dolar.

Тудаиобратнобилетстоит300долларов.

11А Билет

Служащая:İstanbul'ahangigüngitmekistiyorsunuz?

ВкакойденьвыхотителететьвСтамбул?

Антон:İstanbul'asalıgünügitmekistiyorum.

ЯхочулететьвСтамбулвовторник.

Служащая:Biletinizgidiş-dönüşmüolsun?

Хотитебилеттудаиобратно?

Антон:Gidiş-dönüşbiletidahamıucuz?

Билеттудаиобратнодешевле(daha — более)?

Служащая:Evet,100dolarfarkediyor.

Да,разницасоставляет100долларов.

Антон:Moskova-İstanbularasınekadarsürüyor?

СколькочасовлетитсамолётотМосквыдоСтамбула(ara — промежуток;sürmek — длиться)?

Служащая:Moskova-İstanbularasıikisaatsürüyor.

ОтМосквыдоСтамбуладвачаса.

Антон:Birgidiş-dönüşbiletilütfen.

Дайтемнепожалуйста,билеттудаиобратно.

Служащая:Buyurun,biletiniz,iyiyolculuklar.

Пожалуйста,вашбилет.Счастливогопути(yol — путь;yolculuk — путешествие).

Союз ile

Anton,İstanbul'auçakilegidiyor.

Anton,havaalanınataksiilegidiyor.(нааэродром;alan — площадь)

Anton,hergünişearabailegidiyor.

Частосоюз"ile"пишетсяслитно,вэтомслучаебуква"i"опускается:

Anton,İstanbul'auçaklagidiyor.

Anton,havaalanınataksiylegidiyor.

Anton,hergünişearabaylagidiyor.

Еслисловозаканчиваетсянагласнуюбукву,товместо"i"пишетсяипроизноситсябуква"у".

taksiile— taksiyle

arabaile— arabayla

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Antonnereyegitmekistiyor?

—İstanbul'ahangigünleruçakvar?

—Uçaksaatkaçtahavalanıyor?

—Uçakbiletinekadar?

—Gidiş-dönüşbiletinekadar?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Anton, hangi gün İstanbul'a gitmek istiyor?

— Anton, salı günü İstanbul'a gitmek istiyor.

—Rusya'nınbaşkentineresidir?

—Türkiye'ninbaşkentineresidir?

—Anton,gidiş-dönüşbiletimialıyor?

—Gidiş-dönüşbiletinekadar?

—Uçak,Moskova'dansaatkaçtakalkıyor?

—Uçak,İstanbul'asaatkaçtavarıyor?

—Moskova-İstanbularasıkaçsaatsürüyor?

—Uçaksaatkaçtahavalanıyor?

başkentстолица

kalkmakвставать;отправляться

varmakприбывать

Урок 12. В гости

Ольга:Hoşgeldin.

Добропожаловать(приятнопришелты).

Эрол:Hoşbulduk.Evinizçokgüzel.

Спасибо(приятнонашли).Вашаквартираоченькрасивая.

Ольга:Teşekkürederim.

Спасибо.

Эрол:Buevdeyalnızmıyaşıyorsun?

Вэтойквартиретыживёшьодна?

Ольга:Evet,yalnızoturuyorum.BazenMoskova'dankardeşimAntongeliyor.

Да,яживуодна.ИногдамойбратАнтонприезжаетизМосквы.

Эрол:Annen,babanneredeoturuyorlar?

Гдеживуттвоиродители?

Ольга:Annem,babamMoskova'daoturuyorlar.

МоиродителиживутвМоскве.

12А Арендованная квартира

Эрол:Buevkaçoda?

Сколькокомнатвэтойквартире?

Ольга:İkioda,birsalon.

Двекомнатыистоловая.

Эрол:Aylıkkirasınekadar?

Сколькосоставляетаренднаяплатавмесяц(ay — месяц;aylık — «месячность»;kira — аренднаяплата)?

Ольга:Aylıkkirasısekizyüzlira.

Аренднаяплата800лирвмесяц.

Эрол:Yakıtnekadar?

Сколькосоставляетотопление(yakmak — жечь)?

Ольга:Yakıtaydayüzlira.Sizinevkiramı?

Отоплениевмесяцсоставляет100лир.Вашаквартираарендованная?

Эрол:Hayır,bizkendievimizdeoturuyoruz.

Нет,мыживёмвсвоейквартире(«всвоемдоме»).

Ольга:Buçokiyi.

Этооченьхорошо.

12Б В магазине фруктов и овощей

Арзу:Elmanınkilosukaça?

Сколькостоиткилограммяблок?

Зеленщик:Elmanınkilosu40kuruş.

Килограммяблокстоит40копеек.

Арзу:Lütfenikikiloelma.

Дайтепожалуйста,двакилограммаяблок.

Зеленщик:Muzistermisiniz?

Хотитебананы?

Арзу:Hayır,teşekkürederim.

Нет,спасибо.

Грамматика

Местоимения

Местоимениявтурецкомязыкеделятсяна3группы:

—Olga'yıkimziyaretediyor?(ктоделаетвизит)

—Olga'yıErolziyaretediyor.

—Buevinaylıkkirasıkaçlira?

—Aylıkkirasekizyüzlira.

—Aylıkyakıtkaçlira?

—Aylıkyakıtyüzlira.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Bu evde yalnız mı yaşıyorsun?

— Hayır, kardeşimle oturuyorum.

—Olga'yıkimziyaretediyor?

—Olga'nınevigüzelmi?

—Olgaevdeyalnızmıkalıyor?

—BazenMoskova'dankimgeliyor?

—Olga'nınannesi,babasıneredeoturuyorlar?

—Olga,kiralıkevdemioturuyor?

—Erol,kiralıkevdemioturuyor?

—Olga'nınevikaçoda?

—Olga'nınevindesalonvarmı?

—Buevinkirasınekadar?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Elmanınkilosukaça?

—Muzunkilosukaça?

—Üzümünkilosukaça?

—Portakalınkilosunekadar?

—Havucunkilosunekadar?

Анкара

OsmanlıİmparatorluğudönemindeTürkiye'ninbaşkentiİstanbul'du.TürkiyeCumhuriyetikurulunca1923yılındaAnkarabaşkentoldu.Nüfusuortalamaüçmilyondur.

Ankara'nıntarihioldukçaeskidir.Hih2r,Frigyalılar,Romalılar,Bizanslılargibiünlüuygarlıklaraevsahipliğiyapmıştır.Ankara'dabulunanAnadoluMedeniyetleriMüzesi1997yılındaAvrupabirinciliğiödülünüalmıştır.

CumhuriyetkurulduktansonraAnkarakısazamandagelişmişvedünyanınenmodernkentlerindenbiriolmuştur.

Ankara'nınçevresindeAlacahöyük,Gordiongibiönemliantikkentlervardır.

Dönem — период,сumhuriyet — республика,kurulmak — основываться,учреждаться,oldukça — довольно,достаточно,eski — старый,ünlü — знаменитый,uygarlık — цивилизация,ev sahipliği yapmak — бытьхозяином:«владениедомомделать»,medeniyet — цивилизация,birincilik — первенство,первоеместо,ödül — награда,премия,kurulduktan sonra — послеоснования,kısa — короткий,zaman — время,gelişmek — развиваться,прогрессировать.

Урок13. Всамолёте

Стюардесса:Nearzuedersiniz?

Чтовыжелаете(какоежеланиеделаете)?

Антон:İçeceklerdennevar?

Чтоестьизнапитков?

Стюардесса:Çay,kahve,kola,meyvesuyu,süt...

Чай,кофе,кола,сок,молоко...

Антон:Lütfenbirçay.

Чай,пожалуйста.

Стюардесса:Başkabirşeyistermisiniz?

Выхотитеещёчто-нибудь(другуювещь...)?

Антон:Uçakİstanbul'asaatkaçtainiyor?

ВосколькоприбываетсамолётвСтамбул?

Cтюардесса:Uçak,İstanbul'asaat12.30'dainiyor.

СамолётприбываетвСтамбулвполовинепервого.

Антон:Teşekkürederim.

Спасибо.

Стюардесса:Birşeydeğil.

Пожалуйста.

1ЗА Разговор в самлёте

Андрей:İstanbul'amıgidiyorsun?

ТылетишьвСтамбул?

Антон:Evet,İstanbul'agidiyorum.

Да,ялечувСтамбул.

Андрей:İşseyahatimi?

Поработе(работыпутешествие)?

Антон:Hayır,İstanbul'dakızkardeşimoturuyor.

Нет,моясестраживётвСтамбуле(kız — девочка,девушка).

Андрей:Kızkardeşinİstanbul'daneyapıyor?

ЧемоназанимаетсявСтамбуле?

Антон:Doktorayapıyor.

Онаработаетнаддокторскойдиссертацией.

Sizİstanbul'aniçingidiyorsunuz?

СкакойцельювыедетевСтамбул?

Андрей:Benişiçingidiyorum.

Яедупоработе(için — для).

Антон:Neişyapıyorsun?

Кемтыработаешь?

Андрей:Benişadamıyım.Ticaretyapıyorum.

Ябизнесмен(деловойчеловек).Занимаюсьторговлей.

13Б На чём?

Trenlegidiyorum.Яедунапоезде.

Otobüslegidiyorum.Яедунаавтобусе.

Vapurlagidiyorum.Яплывунакорабле.

Uçaklagidiyorum.Ялечунасамолёте.

Atlagidiyorum.Яедуналошади.

Yürüyerekgidiyorum.Яидупешком.

Грамматика

için — для, с целью, чтобы

—İstanbul'aneiçingidiyorsun?

—İstanbul'atatiliçingidiyorum.(дляотпуска)

—İzmir'eneiçingidiyorsun?

—İzmir'eannemigörmekiçingidiyorum.(чтобымамумоюповидать)

—Buçaykiminiçin?

—Buçaysiziniçin.

—Buhediyekiminiçin?(длякогоэтотподарок)

—BuhediyeOlgaiçin.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Ne arzu edersiniz?

— Lütfen bir kahve?

—Neiçmekistersiniz?(чтохотитепить)

—Çaymıiçersiniz,kahvemi?

—Meyvesuyuistermisiniz?(сок)

—Kolaiçermisiniz?

—Kahvenizsütlümüolsun?(смолокомлипустьбудет;süt — молоко;sütlü — молочный)

—Birbardaksütalırmısınız?(стаканмолокавозьмете)

—Portakalsuyuiçermisiniz?(апельсиновыйсок)

—Pastaistermisiniz?(пирожное,торт)

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Ankara'yaneiçingidiyorsun?

—Ankara'yababamıgörmekiçingidiyorum.

—Moskova'yaneiçingidiyorsun?

—İzmir'eneiçingidiyorsun?

—Bukahvekiminiçin?

—Buçaykiminiçin?

—Bupaketkiminiçin?

Урок 14. Сюрприз

Ольга:Kimо?

Ктоэтотам?

Антон:Benim,Anton.

Этоя,Антон.

Ольга:HoşgeldinAnton!Bunegüzelsürpriz!İstanbul'anezamangeldin?

ДобропожаловатьАнтон!Какойэтопрекрасныйсюприз!КогдатыприехалвСтамбул(zaman — время)?

Антон:Birazöncegeldim.

Толькочтоприехал(«немногопрежде»).

Ольга:Neilegeldin?

Начёмприехал?

Антон:Uçakilegeldim.

Насамолёте.

Ольга:İçerigeçelim.Birazdinlen!

Давайпройдёмвнутрь.Немногоотдохни!

14А В гостинице

Андрей:Boşodanızvarmı?

Увасестьсвободныйномер?

Служащий:Kaçkişilikodaistiyorsunuz?

Какойномержелаете(насколькочеловек;kişi — человек,лицо)?

Андрей:Tekkişilikodaistiyorum.

Мненуженодноместныйномер(tek — единичный).

Служащий:Tekkişilikodavar.

Унасестьодноместныйномер.

Андрей:Fiyatınekadar?

Сколькостоитномер(fiyat — цена)?

Служащий:Tekkişilikoda50dolar.

Номернаодногочеловекастоит50долларов.

Андрей:Odadaduşvarmı?

Вномереестьдуш?

Служащий:Odadaduşvar.

Вномереестьдуш.

Андрей:Tamam.Buradakalmakistiyorum.

Хорошо.Язанимаюеё(тутостатьсяхочу).

14Б Антон

Anton,Olga'nınerkekkardeşidir.Moskova'dayaşıyor,İstanbul'daOlga'yıziyaretetmekistiyor.Biruçakbiletialıyor.Salıgünü8.30'dauçağabiniyor.

Uçaktaçayiçiyor.Andreyiletanışıyor.Andreyişadamıdır,İstanbul'aişiçingeliyor.AntonveAndreysaat13.30'dauçaktaniniyorlar.Antonbirtaksiyebiniyor.Olga'nınevinegidiyor.Andreybirotelegidiyorveoteldekalıyor.

yaşamakжить

almakбрать,покупать

binmekсадиться(натранспорт)

tanışmakзнакомиться

Грамматика

Определенное прошедшее время:-di(-dı,-du,-dü)

Определённоепрошедшеевремяглаголауказываетнато,чтодействиепроизошловпрошлом.

Bengeliyorum.— Настоящеевремя.

Bengeldim. — Определенноепрошедшеевремя.

Ольга:İstanbul'anezamangeldin?

Антон:Birazöncegeldim.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Anton uçağa saat kaçta bindi?

— Anton uçağa saat 8.30'da bindi.

—Antonuçaktaneiçti?

—Anton,uçaktakiminlekonuştu?

—Uçak,havaalanınanezamanindi?

—Anton,kiminyanınagitti?

—Anton,kimesürprizyapıyor?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Andreykaçkişilikodaistiyor?

—Tekkişilikodanınfiyatınekadar?

—Odadaduşvarmı?

—Andreybuoteldekalmakistiyormu?

—Andreyİstanbul'aneiçingeliyor?

Урок 15. Завтрак

Ольга:Yumurtayermisin?

Тыешьяйца?

Антон:Birazkiloaldım.Yumurtayemiyorum.

Янемногонабралвес.Яйцанеем.

Ольга:Benkahvaltıdaçokyiyorum.

Яназавтракмногоем.

Антон:Amaöğleveakşamlarıazyiyorsun.

Нонаобединаужинешьмало.

Ольга:Sendeöyleyap.Kiloalmazsın.

Тытожетакделай.Весненаберёшь.

Антон:Buradabal,reçel,tereyağı,zeytinvar.Hepsidekiloyapıyor.

Здесьестьмёд,варенье,сливочноемасло,оливки.Ивсёспособствуетувеличениювеса.

Ольга:Sabahlankralgibibeslen.Öğleveakşamlarıazye.

Поутрампитайся,каккороль(gibi — подобно).Наобединаужинешьмало.

Антон:Haklısın,kahvaltıçokönemli.

Тыправа,завтракэтооченьважно.

15А Приглашение на обед

Эрол:Alo!BenErol!

Алло!ЭтоЭрол!

Ольга:MerhabaErol!BenOlga!

ПриветЭрол!ЭтоОльга.

Эрол:Tiyatroyagitmekistermisin?

Тыхочешьпойтивтеатр?

Ольга:Moskova'danAntongeldi.

АнтонприехализМосквы.

Эрол:Antonmugeldi?Nezaman?

Антонприехал?Когда?

Ольга:Düngeldi.

Онприехалвчера.

Эрол:Antoniletanışmakisterim.

ЯхочупознакомитьсясАнтоном.

Ольга:Оdaseninletanışmakister.

Онтожехочетпознакомитьсястобой.

Эрол:Buakşamsiziyemeğedavetediyorum.

Яприглашаюваснаужинсегоднявечером(приглашениеделаю).

Ольга:Olur.Antonilegeliriz.

Хорошо.МыпридёмсАнтоном.

Обед

Официант:Nearzuedersiniz?

Арзу:Sebzeyemeklerindennevar?

Официант:Tazefasulye,kurufasulye,bamya...

Антон:Niçinkebapyemiyorsun?

Арзу:Öğlevakti,etağırlıkyapıyor.

Антон:Doğru.Bendesebzealayım.

Арзу:Banabirtazefasulyelütfen.

Официант:Siznearzuediyorsunuz?

Антон:Bendetazefasulyealayım.

sebzeовощи

sebzeyemekleriвегетарианскаяпища

tazefasulyeсвежаяфасоль

kurufasulyeсухаяфасоль

bamyaбамия

öğlevaktiполдень:«полднявремя»

etмясо

ağırтяжелый

ağırlıkтяжесть

Грамматика

Неопределённая форма глагола

Неопределённаяформаглаголаобразуетсяспомощьюсуффиксов"-mak(-mek)",прибавляемыхкосновеглагола.

оkumak(читать)yazmak(писать)gelmek(приходить)gitmek(уходить)

Еслиубратьсуффикснеопределённоговремениглагола"-mak(-mek)"оставшаясячасть(основаглагола)дастнамповелительноенаклонение.

Bukitabıoku.(читайэтукнигу)Mektubuhemenyaz.(сейчасженапишиписьмо)Hemenburayagel.(сейчасжеидисюда)Şimdievegit.(теперьидидомой)

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Sabahlarıkahvaltıyaparmısın?(утромделаешьзавтрак)

—Kahvaltıdayumurtayermisin?

—Kahvaltıdaneiçersin?

—Kahvaltıdaneleryersin?

—Akşamlarıçokyermisin?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Olga'yakimtelefonediyor?(ктозвонитОльге:«делаеттелефон»)

—Olga'yaEroltelefonediyor.

—Kimtiyatroyagitmekistiyor?

—Moskova'dankimgeliyor?

—KimAntoniletanışmakistiyor?

—KimOlga'yıyemeğedavetediyor?

—Olgayemekdavetinikabulediyormu?(принялалиприглашениевресторан:«сделалалиприемприглашенияеды»)

2)Напишите,пожалуйста,глаголывповелительномнаклонении.

ekmekyemek(хлебесть) — ekmekye

suiçmek(водупить),kahvaltıyapmak,azyemek(малоесть),evegelmek,işegitmek(наработупойти)

Ататюрк

1881’deSelanik'tedoğdu.ModernTürkiyeCumhuriyeti'ninkurucusudur.

BirinciDünyaSavaşınakatıldı.Ülkeyidüşmanlardankurtardı.1923yılındaCumhuriyetikurdu.TürkiyeCumhuriyeti'ninilkCumhurbaşkanıoldu.Kadınlaraseçmeveseçilmehakkıverdi.Dinvedevletişlerinibirbirindenayırdı.

Bütünhayatıboyunca"Yurttabarış,dünyadabarış"içinçalıştı.

1938yılındaİstanbul'daDolmabahçeSarayındaöldü.Atatürk'üncenazesiAnkara'yagetirildi.1953yılındakendisiiçinyapılanAnıtkabir'ekonuldu.

Atatürk'ünmozoleolanAnitkabir,Ankara'nınenönemlisimgelerindenbiriolmuştur.

Kurucu — основатель,savaş — война,katılmak— присоединиться,примкнуть,ülke — страна,düşman — враг,kurtarmak — освобождать,ilk— первый,сumhurbaşkanı — президентреспублики, kadın— женщина,seçmek — избирать,seçilmek — избиратьсяhak — право,vermek — давать,din— религия,devlet— государство,iş — дело,ayırmak— разделять,bütün hayatı boyunca— всейжизнивтечение,Yurtta barış, dünyada barış — Встранемир,вмиремир,çalışmak — трудиться,saray— дворец,ölmek— умирать,cenaze — останки,getirilmek — бытьперенесенным,переноситься,kendisi için — длянегосамого,yapılmak — делаться,бытьсделанным,anıtkabir— мавзолей,konulmak — бытьпомещенным,установленным.

Урок16. Добропожаловать!

Эрол:HoşgeldinAnton!

ДобропожаловатьАнтон!

Антон:Hoşbulduk.

Спасибо.

Эрол:İstanbul'adahaöncegeldinmi?

ТыприезжалраньшевСтамбул?

Антон:İkidefageldim.

Дваразаприезжал.

Ольга:Yemeğenereyegidelim?

Кудамыпойдёмнаужин?

Эрол:Haydibuakşambalıkyiyelim.

Давайсегоднявечеромпокушаемрыбу.

Антон:Yemekönemlideğil,sohbetönemli.

Главноенееда,главноеобщение(önemli — важный).

Эрол:GüzelTürkçekonuşuyorsun.

Тыхорошоговоришьпо-турецки.

Антон:Moskova'daarkadaşlarlaTürkçekonuşuyorum.

ВМосквеяговорюпо-турецкисдрузьями.

16А Ужин

Официант:Nearzuedersiniz?

Пожалуйста,чтовыжелаете?

Ольга:Benbirdöneristiyorum(dönmek — вращаться,вертеться).

Дёнер(шаурму),пожалуйста.

Эрол:Sizneistiyorsunuz?

Чтовыжелаете?

Антон:Benbirşişkebapalayım.

Шашлык,пожалуйста.

Эрол:Bendebirkurufasulyeistiyorum.

Сухуюфасоль,пожалуйста.

Ольга:Niçinkebapyemiyorsun?

Почемунеешькебаб?

Эрол:Bendahaçoksebzeyemekleriyiyorum.

Япредпочитаювегетарианскиеблюда(болеемногоем...).

Официант:Salataistiyormusunuz?

Нежелателисалат?

Эрол:Güzelbirsalataistiyorum.

Хорошийсалат,пожалуйста.

Меню

Çorbalar Супы

KremalıdomatesçorbasıКремовыйтоматныйсуп

YaylaçorbasıСупизрисаийогурта

MercimekçorbasıЧечевичныйсуп

İşkembeçorbasıСупизпотрохов

ŞehriyeçorbasıСуп-лапша

Salata ve Mezeler Салаты и холодные закуски

KıvırcıkvemarulsalatasıСалатизлистьевсалатаилатука(зелёныйсалат)

ÇobansalatasıСалатизсвежихогурцовипомидоров

RussalatasıСтоличныйсалат

PatatessalatasıСалатизкартошки

Et yemekleri Мясные блюда

IzgarabonfileГрильбонфиле

KarışıkızgaraМясноеассорти

BiftekБифштекс

PirzolaОтбивнаякотлета

ŞinitzelШнитцель

PiliçızgaraКуриныйгриль

IzgaraköfteКотлеты

CiğertavaЖаренаяпечень

Pilavlar Плов

PirinçpilavıРисовыйплов

MakarnaМакароны

Tatlılar Сладости/десерт

PudingПудинг

YoğurtЙогурт

MeyvaФрукты

İçkiler Спиртные напитки

BiraПиво

ŞarapВино

BeyazşarapБелоевино

KırmızışarapКрасноевино

VotkaВодка

RomРом

KonyakКоньяк

LikörЛикёр

Meşrubat ve diğer içkiler Прохладительные и другие напитки

MadensuyusodasıМинеральнаявода

MeyvesuyuФруктовыйсок

DomatessuyuТоматныйсок

AyranАйран

KahveКофе

ÇayЧай

SütlüKahveКофесмолоком

SütlüçayЧайсмолоком

LimonataЛимонад

KolaКола

NeskafeРастворимыйкофе

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Moskova'dan ne zaman geldin?

— Moskova'dan dün geldim.

—İstanbul'adahaöncegeldinmi?

—İstanbul'udahaöncegezdinmi?

—İstanbul'anezamangeldin?

—Moskova'yıgördünmü?

—Rusya'nınbaşkentineresi?

—Türkiye'ninbaşkentineresi?

—Türkçeyineredeöğrendin?

—Restorandanyerayırttınmı?(тызаказалместо)

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Neyemekistersiniz?

—Salataistermisiniz?

—Neiçersiniz?

—Tatlıistermisiniz?

—Meyveistermisiniz?

—Kebapseviyormusunuz?(любители)

—Sebzeyemekleriniseviyormusunuz?

Урок 17. Состояние Погоды

Антон:Yarınİstanbul'ugezelimmi?

ЗавтрапогуляемпоСтамбулу?

Арзу:Yarınhavayağışlıolacak.

Завтрапогодабудетдождливая.

Антон:Neredenbiliyorsun?

Откудатызнаешь?

Арзу:Televizyondanöğrendim.

Яузналаобэтомпотелевизору.

Антон:Doğru,bugünhavabirazserinledi.

Правильно,сегодняпогоданемногопрохладная(serin — прохладный;serinlemek — становитьсяпрохладнее).

Арзу:Soğukhavadalgasıgeliyor.

Приближаетсяхолодныйциклон(havadalgası — воздухаволна;dalga — волна).

Антон:Havalarbirısınıyor,birsoğuyor.

Воздухтотеплеет,тостановитсяхолоднее.

Арзу:Evet,iklimçokdeğişti.

Да,климатсильнопоменялся.

17А Дождливая погода

Антон:Bugünneyapacaksın?

Чтотыбудешьделатьсегодня?

Ольга:Azsonraüniversiteyegideceğim.

Скорояпойдувуниверситет(azsonra — немногоспустя;sonra — после).

Антон:Bugünhavayağışlı.Şemsiyenial.

Сегодняпогодадождливая.Возьмисвойзонтик(şemsiye).

Ольга:Havalarçokserinledi.

Погодасталаоченьпрохладной.

Антон:Belkidekaryağacak.

Можетбыть,иснегпойдёт.

Ольга:Оkadardadeğil.Fazlasoğukyok.

Но,несильнохолодно(okadar — дотакойстепени;fazla — избыток,чрезмерный).

Антон:Senyineceketinial.

Тывсё-такивозьмипиджак.

Ольга:Bugünsenneyapacaksın?

Тычтобудешьделатьсегодня?

Антон:Evdedinleneceğim.

Ябудуотдыхатьдома.

17Б Какая сегодня будет погода?

Bugünhavayağışlıolacak,İstanbul'dasıcaklık11°C.Doğudansoğukhavadalgasıgeliyor.Bunedenlebütünyurttasıcaklıkdüşecek.Havayarındayağışlıolacak,ikigünsonrahavalaryenidenısınacak.Soğukhavadalgasıgidecek,yerinesıcakhavadalgasıgelecek.Sıcaklıkiki-üçdereceartacak.

sıcaklıkтемпература(sıcak — жаркий)

doğuвосток

bunedenleпоэтому

bütünyurttaповсейстране

sıcaklıkdüşecekтемпературапонизится(düşmek)

yeniновый

yenidenснова

ısınacakпотеплеет(ısınmak)

yerineвместо

dereceградус

artacakповысится(artmak)

Грамматика

Суффиксбудущеговремени:-acak(-ecek)

Суффиксыбудущеговременипоказывают,чтодействиепроизойдетвбудущем.

—Bugünneyapacaksın?

—Bugününiversiteyegideceğim.

—Bugünyağmuryağacakmı?

—Evet,bugünyağmuryağacak.

—Bugünneyapacaksın?

—Bugünevdedinleneceğim.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Yarın hava nasıl olacak?

— Yarın hava bulutlu olacak. (облачная погода; bulut — облако, туча)

—Bugünhavanasılolacak?

—Haftasonuhavanasılolacak?(вконценедели,навыходных)

—Yarınyağmuryağacakmı?(завтра)

—Bugünhavabulutlumu?(bulut — облако)

—Bugünhavarüzgârlımı?(rüzgâr — ветер)

—Haftasonuhavagüneşliolacakmı?(güneş — солнце)

—Yarınhavaısınacakmı?

—Bugünevdedinlenecekmisin?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Soğukhavadalgasıneredengeliyor?

—Soğukhavadalgasıdoğudangeliyor.

—Yarınİstanbulkaçdereceolacak?

—Sıcakhavadalgasıneredengelecek?

—Buhaftakaryağacakmı?

—Bugünpaltonugiyecekmisin?(наденешь)

—Haftasonusıcaklıkartacakmı?

Урок 18. B банке

Антон:Dövizbozdurmakistiyorum.

Яхочуобменятьвалюту.

Служащая:Dolarmı,euromu?

Долларыилиевро?

Антон:Dolarbozdurmakistiyorum.

Яхочуобменятьдоллары.

Служащая:Kaçdolar?

Сколькодолларов?

Антон:1.000Dolar.Birdolarkaçlira?

1.000долларов.1долларскольколир?

Служащая:Birdolar1,40Türklirası.

Антон:Tamam,1.000dolarbozduruyorum.

Хорошо,яхочуобменять1.000долларов.

Служащая:Bankadahesabınızvarmı?

Увасестьсчётвбанке?

Антон:Evet,bankadahesabımvar.

Да,уменяестьсчётвбанке.

Служащая:Hesapcüzdanınızyanınızdamı?

Банковскаякнижкаувасссобой?

Антон:Evet.Lütfenbuparayıhesabımayatırın.

Да.Положите,пожалуйста,этиденьгинамойсчёт.

18А Снятие денег со счёта

Ольга:Hesabımdanparaçekmekistiyorum.

Яхочуснятьденьгисосчёта.

Служащая:Hesapcüzdanınızıverirmisiniz?

Дайте,пожалуйста,вашубанковскуюкнижку.

Ольга:Buyurun,hesapcüzdanım.

Пожалуйста,моябанковскаясчётнаякнижка.

Служащая:Nekadarçekmekistiyorsunuz?

Скольковыхотитеснять?

Ольга:500dolarçekmekistiyorum.

Яхочуснятьсосчёта500долларов.

Служащая:Dolarolarakmıödeyelim?

Выплатитьвамвдолларах?

Ольга:Türklirasıdaolabilir.

Можноивтурецкихлирах.

Служащая:Birdolar1,2Türklirası.

Одиндоллар1,2турецкихлир.

Ольга:500dolarnekadaryapıyor?

Сколькосоставляет500долларов?

Служащая:600YTL.yapıyor.(YTL=YeniTürkLira)

Этосоставляет600лир.

Ольга:Tamam,Türklirasıolarakistiyorum.(olarak — как,вкачестве)

Хорошо,явозьмувтурецкихлирах.

18Б Денежный перевод

Антон:Banabirhavalevarmı?

Служащая:Havaleneredengelecek?

Антон:Londra'dangelecek.

Служащая:Nekadarlıkbirhavalebekliyorsunuz?

Антон:1500Dolar.

Служащая:Size1500dolarlıkbirhavalevar.

Антон:500dolaralayım.

Служащая:Paranıngerisinineyapalım?

Антон:Gerisinilütfenhesabımageçin.

havaleденежныйперевод

havalebeklemekждатьденежныйперевод

paranıngerisiостальнаясумма

neyapalımчтомыcделаем

hesabakaydetmekположитьнасчёт

Грамматика

Суффиксжелательногонаклонения:-а(-е)

Обычноиспользуесявпервомлицеединственногоимножественногочисла.Нарусскийможноперевестикакдавай(те)...илияхочу....,мыхотим...

Buakşamsanageleyim.

Benbirkahveiçeyim.

Benbirkurufasulyeyiyeyim.

Buakşamsinemayagidelim.

Buyaztatileçıkalım.(этимлетомдвайтепоедемнаотдых)

Buparayıhesabayatıralım.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Ne bozdurmak istiyorsun?

— Döviz bozdurmak istiyorum.

—Dolarmı,euromubozdurmakistiyorsunuz?

—Birdolarkaçlira?

—Bireurokaçlira?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы

—Kaçdolarbozdurmakistiyorsun?

—Nekadarparaçekmekistiyorsunuz?

—Bankadahesabınızvarmı?

—Parayıdövizolarakmıistiyorsunuz?

—Hesapcüzdanınızyanınızdamı?

—ParayıTürklirasıolarakmıistiyorsunuz?

—Parayıhesabınızayatıralımmı?

—Vadelihesapistiyormusunuz?

—Vadelihesapistermısınız?(vade — срок)

—Fonhesabındanyararlanmakistiyormusunuz?

Анталья

Antalya,Akdeniz'dedir.Türkiye'ninenbüyükturizmmerkezlerindenbiridir.Antalya'yaheryılortalamasekizmilyonturistgelir.

Antalya'nınçevresiyemyeşildağlarveormanlıklaçevrilidir.Deniziçoktemizdir.Dereler,ırmaklar,şelâlelerAntalya'yabambaşkabirgüzellikverir.

Antalya'nınçevresindeyüzkadarantikkentvardır.BuantikkentleriniçerisindeenönemlileriPerge,Aspendos,SideveMyra'dir.

Antalya,biraçıkhavamüzesivebirdoğacennetidir.

Akdeniz— Средиземное(«белое»)море,merkez — центр,her — каждый,yemyeşil— зеленый-зеленый,оченьзеленый(yeşil— зеленый),dağ — гора,orman — лес,ormanlık — лес,лесистаяместность,temiz — чистый,ırmak — река,şelâle — водопад,bambaşka— совершеннодругой,güzellik — красота,прелесть,içerisinde — срединих(içeri — внутрь,внутренняячасть),açık— открытый,hava — воздух,doğa— природа,cennet — рай.

Урок 19. На отдых

Эрол:Buyaztatilenereyegidiyorsun?

Кудатыпоедешьнаотдыхлетом?

Ольга:BuyazBodrum'agitmekistiyorum.

ЯхочупоехатьлетомвБодрум.

Эрол:Bodrum'adahaöncegittinmi?

ТыездилараньшевБодрум?

Ольга:Hayır,dahaöncegitmedim.

Нет,янеездилараньше.

Эрол:Bengittim.Bodrumçokgüzelbiryer.

ЯездилБодрум.Бодрумоченькрасивоеместо.

Ольга:İstersenbirliktegideriz.

Еслихочешь,можемвместепоехать.

Эрол:Çokiyi.Memnunolurum.

Оченьхорошо.Будурад.

Ольга:BanaBodrum'darehberlikedersin.

БудешьмоимгидомвБодруме.(rehber — гид;rehberlik — сопровождение)

19А Место отдыха

Ольга:Buyaztatiliçinnereyegideceksin?

Кудатыпоедешьнаотдыхлетом?

Антон:Bilmiyorum.Henüzkararvermedim.

Незнаю.Ещёнерешил(«решениянедал»).

Ольга:BuyazBodrum'datatilyapmakistermisin?

ТыхочешьпоехатьвБодрумлетом?

Антон:Bodrumnasılbiryer?

Бодрум — чтоэтозаместо?

Ольга:Türkiye'ningüneybatısındagüzelbiryer.BizErol'laBodrum'agitmekistiyoruz.

Красивоеместонаюго-западеТурции.МыхотимпоехатьсЭроломвБодрум.

Антон:Bendahaçoktarihîyerleriseviyorum.

Ябольшелюблюисторическиеместа.

Ольга:Bodrum'datarihîyerlerdevar.

ВБодрумеестьиисторическиеместа.

Антон:BenTruva,Bergamagibiyerleriseviyorum.

Мненравятсятакиеместа,какТроя,Бергама.

19Б Зарезервировать

Эрол:Alo!Olga!

Ольга:MerhabaErol!

Эрол:Bodrum'agitmekiçinkararverdinmi?

Ольга:Kararverdim.Antoniledekonuştum.

Эрол:AntondeBodrum'ageliyormu?

Ольга:Hayır,gelmiyor.

Эрол:Bodrum'dayerayırtayımmı?

Ольга:Benceiyiolur.

Эрол:Bodrum'dakaçgünkalmakistiyorsun?

Ольга:Birhaftayeterlideğilmi?

Эрол:Tamam,birhaftalıkyerayırtıyorum.

kararvermekрешить

konuşmakговорить

benceпо-моему

kalmakоставаться

yeterliдостаточно

yerayırtmakзарезервировать

Грамматика

Имя прилагательное

Ставитсяпередсуществительным:

güzel+kadın— güzelkadın(красиваяженщина)

büyükpaket(большойсверток),küçükçocuk(маленькийребенок),kırmızıgül(краснаяроза),sarıçiçek(желтыйцветок)

Прилагательныеобразуютсятакжеизименсуществительныхспомощьюсуффиксов-lı,-li,-lu,-lü

akıl+lı:akıllı — akıllıçocuk(умныйребенок;akıl — ум)

şapka+lı:şapkalı — şapkalıkadın(женщинавшляпке)

palto+lu:paltolu — paltoluadam(мужчинавпальто)

Отрицательнаяформаприлагательныхобразуетсяизименсуществительныхспомощьюсуффиксов

-sız,-siz,-süz,-süz

akılsızçocuk,şapkasızkadın,paltosuzadam

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Bu yıl tatile nereye gidiyorsun?

— Bu yıl tatile İzmir'e gidiyorum.

—Bukıştatilenereyegidiyorsun?

—Bodrum'adahaöncegittinmi?

—Bodrumgüzelbiryermi?

—OlgaBodrum'akiminlegidiyor?

—AntonBodrum'agelmekistiyormu?

—BodrumTürkiye'ninneresinde?

—Bodrum'datarihîyerlervarmı?

—Antonnerelerigezmekistiyor?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Erolkimetelefonediyor?

—OlgaBodrum'danekadarkalmakistiyor?

—Bodrum'dankimyerayırtıyor?

—ErolBodrum'udahaöncegördümü?

2)Заполнитепропущенныеместаспомощьюсуффикса"lı"

akıllıçocuk

akıl...kız,şapka...kadın,palto...kadın,bulut...hava,güneş...hava

Урок 20. Как пройти ...?

Катя:Affedersiniz,postanenerede?

Извините,гденаходитсяпочта?

Мурат:Birazilerleyin,sonrasağadönün.

Пройдитенемноговперёд,потомповернитенаправо.

Катя:Burayaçokuzakmı?

Этодалекоотсюда(тудаоченьдалеколи)?

Мурат:Hayır,çokyakın.

Нет,оченьблизко.

Катя:Nekadaruzaklıkta?

Какоерасстояние?

Мурат:Beşyüzmetreuzaklıkta.

Пятьсотметров.

Катя:Çokyakın.Yürüyerekgidebilirim.

Оченьблизко.Ямогупойтипешком.

Мурат:Yürüyerekgidin,ileridensağadönün.

Идитепешком.Впередиповернитенаправо.

Postanetamköşede.

Почтанаходитсякакразнауглу(tam — полный,целый;какраз).

20А Где находится музей?

Антон:Müzeyenasılgidebilirim?

Какпройтикмузею(смогупройти)?

Йылмаз:Bucaddedendosdoğrugidin.Sonrasoladönün.

Поэтойулицеидитепрямо(cadde — улица).Потомповернитеналево.

Антон:Müzeçokuzakmı?

Музейнаходитсяоченьдалеко?

Йылмаз:Birazuzak.

Немногодалеко.

Антон:Yürüyerekkaçdakikasürer?

Засколькоминутможнодойтипешком(sürmek — продолжаться)?

Йылмаз:Yürüyerekyarımsaatsürer.

Пешкомидтиполчаса.

Антон:Otobüslenasılgidebilirim?

Какямогудоехатьнаавтобусе?

Йылмаз:Şuduraktaotobüsebinin.

Наэтойостановкесадитесьнаавтобус.

Антон:Otobüslenekadarsürer?

Заскольковременидоезжаютнаавтобусе?

Йылмаз:Ençokbeşdakikasürer.

Самоебольшеезапятьминут.

20В Как пройти?

Дениз:Affedersiniz,müzeyenasılgidebiliriz?

Полиция:Bucaddedendosdoğrugidin,ikiyüzmetreileridensağadönün.Yüzmetrekadarilerleyin.Sonrasoladönün.Birazilerlediktensonramüzeyigörürsünüz.

Пынар:Teşekkürederiz.Müzeburayanekadaruzaklıkta?

Полиция:Ençokbirkilometre.Yürüyerekonbeş-yirmidakikadagidersiniz.Taksiilebeşdakikadaoradaolursunuz.

Дениз:Bugünhavaçokgüzel.Yürüyerekgitmekistiyoruz.Çokteşekkürederiz,iyigünler.

Полиция:Birşeydeğil.Sizedeiyigünler.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Affedersiniz, postane nerede? (почта)

— Biraz ileride, sağda.

—Postaneburayaçokuzakmı?

—Postaneburayanekadaruzaklıkta?

—Postaneyakınmı?

—Postaneyeotobüslegidebilirmiyim?

—Otobüsdurağınerede?

—Yakındabaşkapostanevarmı?(другая)

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Müzeyenasılgidebilirim?

—Müzeçokuzakmı?

—Müzeyürüyereknekadarsürer?

—Müzeyeotobüslegidebilirmiyim?

—Müzeotobüslenekadarsürer?

—Müzesaatkaçtaaçılıyor?(вкоторомчасуоткрывается)

—Müzesaatkaçtakapanıyor?(закрывается)

—Müzehergünaçıkmı?(каждыйлиденьоткрыт)

Урок 21. B книжном магазине

Антон:Mektupzarfıvarmı?

Увасестьпочтовыеконверты?

Продавец:Var,kaçtaneistiyorsunuz?

Да,сколькоштуквыхотите?

Антон:Üçtaneistiyorum.Postapuluvarmı?

Триштуки.Увасестьпочтовыемарки(pul)?

Продавец:Postapuluyok.

Нет,унаснетпочтовыхмарок.

Антон:Neredebulabilirim?

Гдеямогуихнайти?

Продавец:Postanedebulabilirsiniz.

Выможетеихкупитьнапочте.

Антон:Kartpostallarkaçlira?

Скольколирстоятоткрытки?

Продавец:Birdolar.Kaçtaneistiyorsunuz?

Одиндоллар.Сколькооткрытоквыхотите?

Антон:Altıtaneistiyorum.

Яхочукупитьшестьоткрыток.

21А У газетного киоска

Катя:Rusçagazetevarmı?

Увасестьгазетынарусскомязыке?

Продавец:Evet,var.

Да,есть.

Катя:Hangigazetelervar?

Какиерусскиегазетыувасесть?

Продавец:İzvestiya,KamsamolskayaPravda...

Известия,КомсомольскаяПравда...

Катя:Gazetekaçlira?

Сколькостоитгазета?

Продавец:İkidolar.

Двадоллара.

Катя:Rusçadergilervarmı?

Увасестьжурналынарусскомязыке?

Продавец:Rusçadergilervar.

Унасестьжурналынарусскомязыке.

Катя:Hangidergilervar?

Какиерусскиежурналыувасесть?

Продавец:Hepsişuköşede.Oradabakabilirsiniz.

Всежурналывэтомуглу.Выможетепосмотретьтам.

21Б На почте

Антон:Postapuluvarmı?

Служащая:Var.

Антон:Üçtanepostapuluricaediyorum.

Служащая:Yurtiçimi,yurtdışımı?

Антон:Yurtdışı.

Служащая:Neresi?

Антон:Rusya.Birpulnekadar?

Служащая:Birpul50kuruş.

Антон:Üçpul,1lira50kuruş.

postahaneпочта

postapuluпочтоваямарка

yurtiçiпостране

yurtdişiзаграницу

neredeгде

Грамматика

Глагольнаяформавозможности"мочь":

-a(-e)+bilmek

Форма"(-e)+bilmek"соответствует"мочь...",или"можно...",илиже"уметь..."врусскомязыке,новтурецкомпишетсяслитностемглаголом,ккоторомуотносится.

—Postapulununeredebulabilirim?

—Postapulunupostanedebulabilirsiniz.

—Eveyürüyerekgidebilirmisin?

—Evet,eveyürüyerekgidebilirim.

—Türkçekonuşabilirmisin?

—Evet,Türkçekonuşabilirim.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Kaç adet mektup zarfı istiyorsunuz? (adet — число, штука)

— Üç adet mektup zarfı istiyorum.

—Mektupzarfıvarmı?

—Postapuluvarmı?

—Postapulununeredebulabilirim?

—Kartpostalvarmı?

—Birkartpostalkaçlira?

—Birmektupzarfıkaçlira?

—Kaçtanekartpostalistiyorsunuz?

—Kaçtanemektupzarfıistiyorsunuz.

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Kaçmektupyollamakistiyorsunuz?

—Mektubunereyeyollamakistiyorsunuz?

—Rusyaiçinbirpulnekadar?

—Türkiyeiçinbirpulnekadar?

—Yurtiçiiçinbirpulnekadar?

—Rusçagazetevarmı?

—Rusçadergivarmı?

Трабзон

Karadeniz'inenönemlikentlerindenbiridir.Yemyeşilormanlararasındandenizeuzanançokgüzelbirkenttir.M.Ö.750yıllarındakurulmuştur.

Trabzon'uünlüyapanvedünyayatanıtanSumelaManastırı'dır.SumelaManastırı,MeryemAnaadınayapıldığıiçinMeryemAnaManastırıdadenir.M.S.472yılındayüksekbirdağınyamacınayapılmıştır.

ManastırıniçiHıristiyanlıklailgiliresimlerlesüslenmiştir.DünyanınhertarafındangelenbinlerceturistTrabzon'dakiSumelaManastırınıziyareteder.

Trabzon'unçevresindeçokgüzelfındıkveçaybahçelerivardır.

Tanıtmak — знакомить,бытьизвестным,Meryem Ana — МатьМария,yapılmak — делаться,создаваться,için — для,da — тоже,также,denmek — называться,бытьназванным,yamaç — окос,склон,iç — внутренность,внутренняячасть,ilgili — интересный(ilgi — интерес),resim — рисунок,картина,süslenmek — украшаться,бытьукрашенным(süslemek — украшать,süs — украшение),taraf — сторона,gelen — приходящий,binlerce — тысячами,Trabzon'daki Трабзонский,ziyaretetmek — посещать(ziyaret — посещение),fındık — фундук,bahçe — сад.

Урок 22. B магазине одежды

Ольга:Birbluzalmakistiyorum.

Яхочукупитьблузку.

Продавец:Kaçbedengiyiyorsunuz?

Какойувасразмер(надеваете;giymek — надевать)?

Ольга:Otuzdokuzbeden.

Уменятридцатьдевятыйразмер.

Продавец:Nerenkdüşünüyorsunuz?

Какогоцветаблузкувыхотите(«думаете»)?

Ольга:Yeşilyadayeşiltonları.

Зелёногоилизелёныхтонов.

Продавец:Bubluztamsizegöre.

Этаблузкаочень:«совершенно»идётвам.

Ольга:Açıkyeşiltonuvarmı?

Увасестьсветло-зелёногоцвета?

Продавец:Hayır,yok.Mavivetonlarıvar.

Нет.Естьсинегоилисинихтонов.

Ольга:Birdemavirenginebakabilirmiyim?

Можно:«могулия»посмотретьсинегоцвета?

22A Женская одежда

Продавец:Etekalmakistermisiniz?

Ольга:Bluzauygunetekvarmı?

Продавец:Var.Kemer,çanta,ayakkabılardavar.

Ольга:Hepsinialamam.

Продавец:Almanızşartdeğil.Birbakalım.

Ольга:Önceeteğebakalım.

Продавец:Eteğinerenkdüşünüyorsunuz?

Ольга:Bejrenklibiretekdüşünüyorum.

etekюбка

kemerпояс

çantaсумка

ayakkabıтуфли

küpeсерьги

kolyeколье

bilezikбраслет

yüzükкольцо

pantolonштаны,шорты

çorapчулки

hepsiвсё

almakбрать,покупать

şartdeğilнеобязательно(şart — условие)

bejrengiбежевый

22В Узкая юбка

Ольга:Buetekbirazdar.

Продавец:Sorundeğil,birazgenişletiriz.

Ольга:Boyubirazuzun.

Продавец:Boyunukısaltabiliriz.

Ольга:Sizcebuetekbluzauydumu?

Продавец:Çokgüzeluydu.

Ольга:Evet,yeşililebejbirbirineuydu.

Продавец:Birdeayakkabıbakalım.

Ольга:Teşekkürederim.Bluzileetekyeterli.

Продавец:Gülegülegiyinin.Çokgüzeloldu.

daretekузкаяюбка

sorundeğilнепроблема

boyдлина

uzunдлинный

kısaltmakукоротить

uymakподходить

yeterliдостаточно

Грамматика

Прилагательные

Втурецкомязыкеимяприлагательноеставитсяпередсуществительным.

güzelkız,yaşlıadam(пожилоймужчина),küçükçocuk,iyiinsan(хорошийчеловек),büyükev,güzelev,küçükev,eskiev(старыйдом)

Цвета

Цвета— тожеимяприлагательное.

kırmızıbluz(краснаяблузка)

yeşilgömlek(зеленаярубашка)

maviceket(голубой/синийпиджак)

siyahpantolon(черныебрюки)

beyazçanta(белаясумка)

grielbise(серыйкостюм)

kahverengiayakkabı(коричневыетуфли)

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Nearzuediyorsunuz?

—Kaçbedengiyiyorsunuz?

—Nerenkdüşünüyorsunuz?

—Mavibluzvarmı?

—Grietekistermisiniz?(юбка)

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Siyahkemeristermisiniz?(пояс)

—Hayır,siyahkemeristemem.

—Beyazçantaistermisiniz?

—Maviceketistermisiniz?

—Buetekkısamı?

—Buetekdarmı?

—Buetekuzunmu?

—Buayakkabıayağınızauygunmu?

—Buelbisesizeuygunmu?

—Nerenkelbisedüşünüyorsunuz?

Урок 23. Мужская одежда

Антон:Birgömlekalmakistiyorum.

Яхочукупитьрубашку.

Продавец:Yakanumaranızkaç?

Какойувасразмерворота?

Антон:Kırkbir.

Сорокпервый.

Продавец:Elbisealmakistiyormusunuz?

Выхотитекупитькостюм?

Антон:Birceket,pantolonalmakistiyorum.

Яхочукупитьпиджакибрюки.

Продавец:Nasılbirelbisedüşünüyorsunuz?

Какойкостюмвыхотитекупить?

Антон:Sporbirelbisedüşünüyorum.

Яхочукупитьспортивныйкостюм.

Продавец:Buelbiseçokgüzel.Tamsizegöre.

Этоткостюмоченькрасивый.Точнонавас(göre — согласночему-л.,всоответствиисчем-л.;по).

Антон:Birdeneyeyim.Sonrakararveririz.

Давайтепомерю(denemek — испытывать).Потомрешим(«решениедадим»).

23А Спортивная обувь

Продавец:Şapkaistermisiniz?

Выхотитекупитьшапку?

Антон:Hayır,şapkaistemem.

Нет,янехочупокупатьшапку.

Продавец:Buelbiseyebukravatçokuyar.

Этотгалстукоченьидёткэтомукостюму.

Антон:Kravatistemiyorum.

Янехочу(покупать)галстук.

Продавец:Ayakkabıyabakmakistermisin?

Выхотитепосмотретьобувь?

Антон:Birsporayakkabıyabakmakisterim.

Яхочупосмотретьспортивнуюобувь.

Продавец:Nerenkbirayakkabıdüşünüyorsunuz?

Какогоцветавыхотитеобувь?

Антон:Kahverengirenklibirayakkabıdüşünüyorum.

Яхочукупитькоричневуюобувь.

Продавец:Kaçnumaragiyiyorsunuz?

Какойувасразмер?

Антон:Kırkbirnumaragiyiyorum.

Сорокпервыйразмер.

23Б Узкие туфли

Антон:Buayakkabıbirazküçük.

Продавец:Buayakkabıbirazdahabüyük.

Антон:Evet,bubirazdahaiyi.

Продавец:Sizgenişkalıpseviyorsunuz.

Антон:Darayakkabırahatolmuyor.

Продавец:Haklısınız.Ayakkabırahatolmalı.

Антон:Buayakkabınınfiyatınekadar?

Продавец:İkiyüzellilira.

Антон:Tamam.Buayakkabıyıalıyorum.

darayakkabıузкиетуфли

genişширокий

genişkalıpширокаяформа

haklısınızвыправы

rahatудобно

fiyatцена

Грамматика

Настоящеевремя:Bugömleğialıyorum.

Определённоепрошедшеевремя:Bugömleğialdım.

Желательноенаклонение:Bugömleğialayım.

Будущеевремя:Bugömleğialacağım.

Форма"мочь..."a(e)+bilmek:Bugömleğialabilirim.

Образованиесравнительныхформприлагательных:

büyükfil

большойслон

dahabüyükfil

большийслон

enbüyükfil

самыйбольшойслон

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Gömleğinizinyakanumarasıkaç?

—Otuzdokuz.

—Nerenkgömlekdüşünüyorsunuz?

—Nerenkpantolonistiyorsunuz?

—Nasılbirelbisedüşünüyorsunuz?

—Ceketiniznerenkolsun?

—Pantolonüzerinizetamoldumu?

—Kravatarzuedermisiniz?

—Güzelbirkemeristermisiniz?

—Buelbiseyialıyormusunuz?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.Заполнитепропущенныеместа:

Настоящеевремя:Birşapkaalıyorum.

Опред.прошедщеевремя:Birşapkaal...........

Желательноенаклонение:Birşapkaal...........

Будущеевремя:Birşapkaal...........

Возможность:Birşapkaal...........

Заполнитепропущенныеместасравнительнойформойприлагательных.

çalışkanöğrenci— старательныйученик,

yüksekbina — высокоездание

Урок 24. Разговор о покупках

Ольга:Mağazadanyenibirşeyleraldınmı?

Тыкупилвмагазинечто-нибудьновое(«новыевещи»)?

Антон:Birsporayakkabıaldım.

Якупилспортивнуюобувь.

Ольга:Yenibirelbisealmadınmı?

Тынекупилновыйкостюм?

Антон:Hayır,senbirşeyaldınmı?

Нет,атыкупилачто-нибудь?

Ольга:Benbirbluzileetekaldım.

Якупилаблузкуиюбку.

Антон:Birgiydegörelim.

Надень,давайпосмотрим.

Ольга:Sonragiyerim.Sürprizolur.

Потомнадену.Будетсюрприз.

Антон:Bensürprizleriseverim.

Ялюблюсюрпризы.

Ольга:Seninayakkabınıgörebilirmiyim?

Могуяувидетьтвоюобувь?

Антон:Bendesonragiyerim.Sürprizolur.

Ятожепотомнадену.Будетсюрприз.

24А В ювелирном магазине

Катя:Birkolyericaediyorum.

Яхочукупитьколье(«просьбуделаю»).

Продавец:Nasılbirkolyeistersiniz?

Какоекольевыхотите?

Катя:Altınbirkolye.

Золотоеколье.

Продавец:Bualtınkolye.Yüzük,bilezikistermisiniz?

Этозолотоеколье.Выхотитекольцо,браслет?

Катя:Bukolyekaçayar?

Какойпробыэтоколье?

Продавец:Bukolyeonsekizayaraltın.

Этокольевосемнадцатойпробы.

Катя:Bunauygunküpevarmı?

Естьликнемуподходящиесерьги?

Продавец:Bunauygungüzelküpelervar.

Естькрасивыеподходящиесерьги.

Катя:Birdepırlantakolyelerebakabilirmiyim?

Могуяещёпосмотретьнабриллиантовоеколье?

Продавец:Elbette.Elmas,zümrüthertürlükolyevar.

Конечно.Унасестьразличныеалмазные,изумрудные — всякиеколье.

kuyumcuювелирныймагазин

pırlantабриллиант

elmasалмаз

zümrütизумруд

hertürlüлюбоговида,различные

Грамматика

Вопросительнаячастица:mı(mi,mu,mü)

Antonevlimi? — Hayır,Antonevlideğil.(женат)

Antonbekârmı? — Evet,Antonbekâr.(холост)

Antonöğrencimi? — Hayır,Antonöğrencideğil.(учащийся)

Erolöğrencimi? — Hayır,Erolöğrencideğil.

Eroldoktormu? — Evet,Eroldoktor.

Erolevlimi? — Hayır,Erolbekâr.

Olgaöğretmenmi? — Hayır,Olgaöğrenci.

Olganişanlımı? — Hayır,Olganişanlıdeğil.

Olgaerkekmi? — Hayır,Olgaerkekdeğil.

Arzuöğrencimi? — Hayır,Arzuöğrencideğil.

Arzuöğretmenmi? — Evet,Arzuöğretmen.

Arzubekârmı? — Evet,Arzubekâr.

Var,Yok(есть,нет)

Слова"var,yok"склоняютсятакжекакисуществительные-сказуемые.Этисловаимеюточеньширокоеприменениевтурецкомязыке.

Слова"var"и"yok"чащевсегоиспользуютсядляЗ-голицаединственногочисла.

—Altınkolyevarmı?

—Altınkolyeyok,elmaskolyevar.

—Pırlantaküpevarmı?

—Pırlantaküpevar.

—Gümüşbilezikvarmı?

—Hayır,gümüşbilezikyok.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Mağazadan yeni bir şeyler aldın mı?

— Bir bluz ile etek aldım.

—Mağazadannealdın?

—Nerenkbluzaldın?

—Nerenketekaldın?

—Nerenkayakkabıaldın?

—Kaçnumaragömlekaldın?

—Kaçnumaraayakkabıaldın?

—Çorapaldınmı?

—Bluzunuşimdigiyermisin?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Altın kolye var mı?

— Hayır, altın kolye yok.

—Elmaskolyevarmı?

—Zümrütyüzükvarmı?

—Yirmidörtayarbilezikvarmı?

—Kolyeyeuygunküpevarmı?

—Pırlantakolyevarmı?

—Gümüşkolyevebilezikvarmı?

Троя

Truva,Egekıyılarındadır.Çanakkale'ye30km.uzaklıktadır.Homeros'unİliadaadlıdestanındageçenünlüTroyaSavaşıburadaolmuştur.

AkhalılarileTroyalılararasındageçenbusavaşonyılsürer.SavaşuzayıncaAkhalılartahtabiratyaparakiçinegizlenirler.TroyalılarAkhalılarıgittisanaraktahtaatıiçeriyealırlar.Akhalılargeceyarısıtahtaatıniçindençıkarakkaleninkapısınıaçarlar.BöyleceTroyalılarsavaşıkaybederler.

TroyahazineleriniAlmanarkeologSchliemannbulmuştur.TroyaharabeleriarasındaantikbirtiyatroveRomahamamıgörülmeyedeğerönemlieserlerarasındadır.

Kıyı — берег,adlı — называемый,имеющийимя(ad — имя),destan — эпос,сказание,geçen — происходивший(geçmek — проходить,происходить),Akhalılar — ахейцы,sürmek — тянуться,продолжаться,savaş uzayınca — (поскольку)войназатянулась(uzay — пространство),tahta — древесина,доска,at — конь,gizlenmek — прятаться(gizli — тайный),gitmek — уходить,sanmak — полагать,думать,gece yarısı — полночь(yarı — половина),çıkmak — выходить,kale — крепость,kapı — ворота,açmak — открывать,böylece — такимобразом,kaybetmek — терять,проигрывать,hazine — казна,сокровища,bulmak — находить,harabeler — развалины,hamam — баня,görülmeye değer — осмотрадостойные,eser — произведение.

Урок25. Болезнь

Эрол:Bugünpekkeyfinyok.

Сегоднятынеоченьхорошовыглядишь(pek— весьма;keyif — удовольствие,хорошеерасположениедуха,здоровье).

Арзу:Başımağrıyor,midembulanıyor.

Уменяболитголоваитошнит(midem— желудок;bulanmak — становитьсяпасмурным;чувствоватьтошноту).

Эрол:Hastamısın?

Тызаболела?

Арзу:Bilmiyorum.Amahiçhalimyok.

Незнаю.Новообщесилнет.

Эрол:Üşüttünmü?

Тызамёрзла?

Арзу:Bilmiyorum.Biraztitremevetervar.

Незнаю.Немногознобит,япотею(естьпот).

Эрол:Sanabirdoktordanrandevualayım.

Язапишутебянаприёмкврачу(«тебеотдокторавстречувозьму»).

Арзу:İyiolur.

Былобыхорошо.

Эрол:Benrandevualır,seniararım.

Запишутебянаприёмипозвонютебе.

25А У врача

Врач:Nerenizağrıyor?

Чтоувасболит?

Арзу:Midemağrıyor,başımağrıyor...

Уменяболитжелудок,головаболит...

Врач:Bulantıvarmı?

Аестьтошнота?

Арзу:Var.Midembulanıyor.Çokhalsizim.

Есть.Желудокмутит.Совсемсилнет.

Врач:Rahatsızlığınıznezamanbaşladı?

Когдаувасначалисьнедомогания(rahat — покой,спокойствие,удобство)?

Арзу:İkigünönce.

Двадняназад.

Врач:Kanveidrartahlilleriyaptırmamızgerek.

Вамнужносдатьанализыкровиимочи(gerek — нужно).

Арзу:Göğüsümdedebirağrıvar.

Уменяигрудьболит.

Врач:Birderöntgenfilmiçektirelim.

Сделаемещёрентген(çekmek — тянуть,вытягивать).

25БТело человека

başголова

gözглаз

dudakгуба

boyunшея

omuzплечо

göğüsгруднаяклетка

memeгрудь,груди

kolрука

elкистьруки

elparmaklarıпалецруки

bacakбедро

dizколено

ayakступня

ayakparmakları

Грамматика

Должноенаклонение:-malı(-meli)

Обозначаетнеобходимостькакого-либодействия,можносоотнестисрусским«надо»или«должен».

Doktordanrandevualmalısın.

Doktoragitmelisin.

Kanveidrartahlilleriyaptırmalısın.

Röntgençektirmelisin.

İkigünevdedinlenmelisin.

Sporyapmalısın.

İçkivesigaraiçmemelisin.

Sabahlarıkuvvetlikahvaltıyapmalısın.

Akşamlarıazyemelisin.

Erkenyatmalı,erkenkalkmalısın.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Başın ağrıyor mu?

— Evet, başım ağrıyor.

—Midenağrıyormu?

—Midenbulanıyormu?

—Göğsünağrıyormu?

—Titremevetervarmı?

—Rahatsızlığınnezamanbaşladı?

—Kanveidrartahliliyaptırdınmı?

—Röntgençektirdinmi?

—Doktordanrandevualdınmı?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы,используясуффиксы-mali(-meli).

— Kaç gün dinlenmeliyim?

— En az bir hafta dinlenmelisin.

—Hemendoktoragitmelimiyim?

—Kanveidrartahliliyaptırmalımıyım?

—Röntgençektirmelimiyim?

—Yarınişegitmelimiyim?

—Evdekaçgündinlenmeliyim?

Урок 26. Желать скорейшего выздоровления

Ольга:Geçmişolsun,dündoktoragitmişsin.

Желаюскорейшеговыздоровления(geçmek — проходить,миновать;geçmiş — прошедший),тывчераходилакврачу.

Арзу:Teşekkürederim.Birazrahatsızlandım.

Спасибо.Мненемногонездоровилось.

Ольга:Neyinvar?

Чтостобой?

Арзу:Henüzbilmiyorum.Tahlilsonuçlarınıbekliyorum.

Покачтонезнаю.Ждурезультатыанализов.

Ольга:Netahlili?

Какиеанализы?

Арзу:Dünkanveidrartahlilleriyaptırdım.Sonuçlarbugünçıkıyor.

Вчераясдаланаанализыкровиимочи.Результатыбудутсегодня.

Ольга:Çokgeçmişolsun.

Желаюскорейшеговыздоровления.

Арзу:İlginiçinçokteşekkürederim.

Спасиботебезапроявленноевнимание(затвойинтерес).

26А Результаты анализов

Врач:Kanveidrartahlilleriniznormal.

Результатыанализовкровиимочинормальные.

Арзу:Sizceneyimvar,doktorbey?

Господиндоктор,по-вашемучтосомной?

Врач:Röntgenfilminiznormaldeğil.

Рентгеновскийснимокненормальный.

Арзу:Negibi?

Аименно?

Врач:Sizdeülserbaşlangıcıvar.

Увасначинаетсяязва(язвыначало).

Арзу:Budoğru.Süreklimidemağrıyor.

Этоверно.Уменяпостоянноболитжелудок.

Врач:Beslenmenizedikkatetmenizgerekiyor.

Выдолжнывнимательноследитьзапитанием.

Арзу:İlaçkullanacakmıyım?

Ябудуприниматьлекарства(использовать)?

Врач:Elbette,ilaçlarınızıdüzenlialın.Onbeşgünsonrakontrolegelin.

Конечно.Принимайтелекарствавовремя(düzen — порядок,режим).Приходитечерезпятнадцатьднейнапроверку.

26БТело человека

gırtlakглотка

akciğerлегкое

karaciğerпечень

mideжелудок

incebağırsakтонкаякишка

kalınbağırsakтолстаякишка

Грамматика

Неопределённоепрошедшеевремя:-miş,-miş,-muş,-müş

Показывает,чтооданномдействиибылоузнаноотдругихлибонеизвестно,произошлолиданноедействиенасамомделе.

Arzuhastaolmuş,doktoragitmiş.Kanveidrartahlilleriyaptırmış.Röntgençektirmiş.Midesindeülserçıkmış.Doktoronailâçvermiş.Arzuilâçlarıdüzenliolarakkullanmış.

Arzubeslenmesinedikkatetmiş.Birhaftaevdedinlenmiş.Erkenyatmış,erkenkalkmış.Sporyapmış,kitapokumuş.Azvesıkyemiş.Fazlaacıyememiş.Akşamlarıyürüyüşeçıkmış,ilâçlarınıkullanmış.Midesiiyileşmiş.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Kim hasta olmuş? (стал больным = заболел)

— Arzu hasta olmuş.

—Kimdoktoragitmiş?

—Kimkanveidrartahlilleriyaptırmış?

—Tahlilsonuçlarınasılçıkmış?

—Arzu'nunmidesindeneçıkmış?

—Doktor,Arzu'yanevermiş?

2)Напишитеглаголывнеопределённомпрошедшемвремени.

Arzu doktora gitti. — Arzu doktora gitmiş.

Arzu'nunmidesibulandı.

Arzukanveidrartahlilleriyaptırdı.

Arzuröntgenfilmiçektirdi.

Arzu'nunmidesindeülserçıktı.

DoktorArzu'yailaçverdi.

Arzuevdebirhaftadinlendi.

Birhaftasonraiyileşti.

Olga,Arzu'ya"Geçmişolsun."dedi.

Arzubeslenmesinedikkatetti.

Arzuhergünsporyaptı.

Урок 27. У зубного врача

Врач:Hangidişinizağrıyor?

Какойзубувасболит?

Антон:Sağalttakidişimağrıyor.

Болитправыйнижнийзуб(alt — низ).

Врач:Budişinizdeçürükvar.

Вэтомзубеестьдырка(гниль).

Антон:Dolguyapabilirmisiniz?

Выможетепоставитьпломбу?

Врач:Budişiyiceçürümüş.Çekilmesigerek.

Этотзубсильносгнил.Надовырывать.

Антон:Çekilmezseolmazmı?

Анельзялиневырывать?

Врач:Olmaz.Dişiyiceçürümüş.

Нельзя.Зубсильносгнил.

Антон:Diğerdişlerimnasıl?

Акакмоиостальныезубы?

Врач:Solüstdiştehafifbirçürükvar.

Левыйверхнийзубначинаетпортиться(легкаягнильесть).

Антон:Оdaçekilecekmi?

Еготоженадовыдёргивать(будетвыдернут)?

Врач:Hayır,budişedolguyapacağız.

Нет,наэтотзубмыпоставимпломбу.

27А Пломба

Врач:Önceüstdişedolguyapalım.

Сначалапоставимпломбунаверхнийзуб.

Антон:İyiolur.Dişçektirmekbirazzor.

Хорошо.Выдёргиватьзубынемноготрудно.

Врач:Budoğrudeğil.

Этонеправильно.

Антон:Niçin?Dişçektirmekkolaymı?

Почему?Выдёргиватьзубылегко?

Врач:Ağrıkesiciiğnelervar.

Естьобезболивающиеуколы(ağır — боль;kesmek — резать,прерывать;iğne — игла).

Антон:Beniğnedendekorkarım.

Ябоюсьуколов.

Врач:Korkmayın,hiçağrıduymayacaksınız.

Небойтесь,болисовсемнепочувствуете.

Антон:Alttakidişinezamançekeceksiniz?

Акогдабудетевыдёргиватьнижнийзуб?

Врач:Bugündolguyapalım.İkigünsonradaalttakidişiçekeriz.

Сегодняпоставимпломбу.Черездваднявырвемнижнийзуб.

27БЗубы

azıdişiкореннойзуб

köpekdişiклык(köpek—собака)

kesicidişlerрезцы(kesmek—резать)

üstçeneверхняячелюсть

altçeneнижняячелюсть

Грамматика

Желательное условное наклонение:-sa(-se)

Образуетсяспомощьюсуффиксов-sa(-se)иобозначаетпожеланиеи/илиусловие.

Budişedolguyapılsaolurmu?

Budişçekilmeseolmazmı?

Benyarınokulagitmesemiyiolur.

Paramolsaarabaalırım.

Banatelefonedersenmemnunolurum.

Dişiniçekersekrahatedersin.

Erkenyatarsan,erkenkalkarsın.(Еслираноляжешь,рановстанешь)

Çokçalışırsan,başarılıolursun.(Еслипотрудишься,будешьуспешен)

Sporyaparsan,dinçkalırsın.(Еслибудешьзаниматьсяспортом,останешьсяздоровым)

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Hangi dişiniz ağrıyor?

— Sol üstteki dişim ağrıyor.

—Hangidişinizağrıyor?

—Hangidişinizdeçürükvar?

—Hangidişinizçekilecek?

—Hangidişinizedolguyapılacak?

—Sağüsttehangidişinizağrıyor?

—Solüstteağrıyandişinizvarmı?

—Öndişlerinizdeağrıvarmı?

—Hergündişlerinifırçalıyormusun?(чистишьли)

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Budişçekilmezseolurmu?

—Budişedolguyapılmazsaçürürmü?

—Çokparanolsanealırsın?(еслибыутебябыломногоденег...)

—Paranvarsabanaborçverirmisin?(...одолжилбы:«долгдалбы»)

—Vaktinolursabanatelefonedermisin?(еслибыбыловремя...)

Эфес

DünyanınyediharikasındanbiriolanArtemisTapınağı,Efes'teyapılmıştır,İzmir'euzaklığı77kilometredir.Efes,günümüzdenüçbinyılönceİyonyalılartarafındankurulmuştur.

24.000kişilikbüyükbirantiktiyatrosuvardır.Butiyatrogünümüzdededansgösterilerivemüzikkonserleriiçinkullanılmaktadır.

EfesMüzesi,dünyanınenzenginarkeolojikmüzelerindenbiridir.ÜnlüArtemisheykelibumüzedebulunmaktadır.Efes'tekiantikkentçokiyikorunmuştur.Hergünyüzlercekişibuantikkentigörmekiçingelir.

Efes'inçokyakınlarındaMeryemAnaKilisesibulunur.MeryemAna,hayatınınsondönemlerinibukilisedegeçirmiştir.

Harika — чудо,tapınak — храм,günümüz — «нашидни»,нашевремя,İyonyalılar — ионяне,dans — танец,gösteri — показ(göstermek — показывать),kullanmak — использовать,zengin — богатый,heykel — изваяние,скульптура,korunmak — охраняться,бытьохраняемым,korumak — охранять,yüzlerce — сотнями,görmek için — чтобыпосмотреть,kilise — церковь,geçirmek — провести.

Урок28. Набензозаправке

Эрол:Depoyudoldururmusun?

Заполнишьбензобак?

Служащий:Süpermi,normalmi?

Супербензинилинормальный?

Эрол:Süperbenzinistiyorum.

Служащий:Deponuzdoldu.

Бакнаполнился.

Эрол:Motorunyağınavesuyunabakarmısın?

Немогбыпроверитьмоторноемаслоиводу?

Служащий:Motorunyağı,suyunormal.

Моторноемаслоиводавпорядке.

Эрол:Arabayıyıkatmakistiyorum.

Мненужнопомытьмашину.

Yıkamaservisinegeçin.Hemenyıkayalım.

Служащий:Поезжайтевмоечныйсервис.Сразу(давайте)помоем.

Эрол:Benzinnekadartuttu?

Сколькостоитбензин?

Yetmişlira.

Служащий:Семьдесятлир.

28А После болезни

Арзу:Geçmişolsun!Yanağınşişmiş.

Скорейшеговыздоровления!Твоящекаопухла.

Антон:Dündişçiyegittim.Dişimiçektirdim.

Вчераяходилкстоматологу.Зубудалил.

Арзу:Hangidişiniçektirdin?

Какойзубудалил?

Антон:Sağalttakidişimiçektirdim.

Правыйнижнийзубудалил.

Арзу:Çokgeçmişolsun!

Скорейшеговыздоровления!

Антон:Sennasılsın?

Какутебядела?

Арзу:Bendebirazrahatsızlandım.

Ятоженемногоприболела(rahat — покой,спокойствие;rahatsız — беспокойный,потревоженный,лишённыйспокойствия;нездоровый,испытывающийнедомогание).

Антон:Geçmişolsun!Seninneyinvar?

Скорейшеговыздоровления(«пустьбудетпрошедшим=пустьвсепройдет»;geçmiş — прошедший;былой;прежний)!Ачтостобой?

Арзу:Midemdeülserçıktı,ilaçalıyorum.

Уменявжелудкеобнаружилиязву.Япринимаюлекарства.

Антон:Beslenmenedikkatediyormusun?

Запитаниемсвоимвнимательноследишь?

Арзу:Ediyorum.Şimdidahaiyiyim.

Да.Сейчасмнеужелучше.

28Б Подготовка к путешествию

Антон:Bavuluniçinhazırlıyorsun?

Ольга:Yolhazırlığı.

Антон:Yolhazırlığımı?Nereyegidiyorsun?

Ольга:Dahaöncesöylemiştim.Bodrum'agidiyorum.

Антон:Nezaman?

Ольга:Buhaftasonu.Gelmekistermisin?

Антон:Hayır,benİstanbul'uçoksevdim.

Ольга:İstanbulgüzelbirkent.

Антон:Bodrum'danekadarkalacaksın?

Ольга:Birhafta.

yolhazırlığıподготовкакпутешествию

bavulчемодан

söylemekговорить

haftasonuконецнедели

Грамматика

ВопросГде?

Bombanerede? — Dolabıniçinde.(шкафавнутри)

Bisikletnerede? — Dolabınarkasında.(сзади)

Köpeknerede? — Dolabınarkasında.(собака)

Ütünerede? — Dolabıniçinde.(утюг)

Arabanerede? — Arabagarajda.

Gömleknerede? — Gömlekbavuluniçinde.(вчемодане)

Olganerede?— Olgaodada.(вкомнате)

Erolnerede?— Erolhastanede.(вбольнице)

Öğrencinerede?— Öğrencisınıfta.(вклассе)

Kitapnerede?— Kitapçantada.(книгавсумке)

Kalemnerede?— Kalemmasada.(ручканастоле)

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Nekadarbenzinistiyorsun?

—Lütfendepoyudoldurunuz.

—Hangibenzindenistiyorsunuz?

—Depoyudoldurayımmı?

—Motorunyağınormalmi?

—Arabamıneredeyıkatabilirim?

—Benzinnekadartuttu?

—Yıkamaservisinerede?

—Yıkamaücretinekadar?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

—Yanağınniçinşişmiş?

—Dündişimiçektirdim.

—Hangidişiniçektirdin?

—Dolguyapılandişnerede?

—Arabanerede?

—Bluznerede?

—Bavulnerede?

—Kalemnerede?

—Kitapnerede?

—Öğretmennerede?

—Lastiklerinhavasınormalmi?(давлениевшинах)

Урок 29. Путешествие на машине

Эрол:Bodrum'aneilegidelim?

НачёмпоедемвБодрум?

Ольга:Uçakyadaotobüslegidebiliriz.

Можемполететьнасамолётеилипоехатьнаавтобусе.

Эрол:Arabaylagitseknasılolur?

Ачтоеслипоехатьнамашине?

Ольга:Kiminarabasıyla?

Начьеймашине?

Эрол:Benimarabayla.

Намоеймашине.

Ольга:Benceiyiolur.

По-моему,былобыхорошо.

Эрол:Dünarabanınbakımınıyaptırdım.

Вчерасделалтехосмотрмашины.

Ольга:Çokiyi.Arabayolculuğugüzelolur.

Отлично.Путешествиенамашине — этозамечательно.

Эрол:Yoldagüzelyerlervar.Oralarıgezeriz.

Подорогеестькрасивыеместа.Посмотримих.

Ольга:Egekıyılarınıbendemerakediyorum.

Эгейскоепобережьеменятожеинтересует(kıyı — берег).

29А Эгейское побережье

Антон:Tatilenezamançıkıyorsun?

Когдасобираешьсянаотдых?

Ольга:Buhaftasonu.Bodrum'aarabaylagidiyoruz.

Вконцеэтойнедели(son — конец).МыедемвБодрумнамашине.

Антон:Yoldatarihiyerlerigezersiniz.

Подорогепосетитеисторическиеместа.

Ольга:Bizdeöyledüşündük.

Мытожетакподумали.

Антон:Truva'yı,Bergama'yigördünmü?

ТывиделаТроюиБергамы?

Ольга:Hayır,görmedim.

Нет,невидела.

Антон:Efes'igördünmü?

АЭфесвидела?

Ольга:Hayır,derslerdenzamanolmadı.

Нет,из-зауроковвременинебыло.

Антон:Egekıyılarıantikkentlerledolu.

НаЭгейскомпобережьемногоантичныхгородов(dolu — полный).

Ольга:Hepsininasılgezelim?

Какмыихвсепосетим?

Антон:Sizdeenönemlilerinigezin.

Авыпосетитесамыеважныеизних.

Грамматика

Частица:da(de)

Частица"da(de)"имееточеньширокоеприменениеособенновразговорномтурецкомязыке.Еёможносоотнестис"тоже"и"также"врусском.Пишетсяраздельно.

Bodrum'abendegitmekistiyorum.

Bodrum'asendegelirmisin?

Sendearabaylagezmeyiseviyormusun?

Суффиксместонахождения:-da(-de)

Суффиксместонахождения"-da(-de)"указывает,гдеилиукогонаходитсяданныйпредмет.

Yoldatarihiyerlerigezersiniz.Bodrum'dagüzeltatilyerlerivar.Antonevdekitapokuyor.

Суффикс:-da(-de)подчиняетсязаконусингармонизма:

Sınıftaöğrencilervar.Olgakoltuktaoturuyor.

Упражнения

1)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Bodrum'a ne ile gidelim?

— Bodrum'a uçak ile gidelim.

—Bodrum'akiminarabasıylagidelim?

—Arabanınbakımınıyaptırdınmı?

—Arabayabenzinaldınmı?

—Yoldatarihîyerlervarmı?

—TruvaveBergamanerededir?

—Truva'yıveBergama'yıgördünmü?

—Ege'deantikkentlervarmı?

—Bodrum'daantikkentvarmı?

2)Пожалуйста,ответьтенавопросы.

— Bodrum'a Arzu da gidiyor mu?

— Hayır, Bodrum'a Arzu gitmiyor.

—Bodrum'aAntondagidiyormu?

—Bodrum'asendegidiyormusun?

—Sendekalemvarmı?

—Bodrum'abendegelebilirmiyim?

—Efes'teantiktiyatrovarmı?

—Bodrum'dahangioteldekalacağız?

Бодрум

Bodrum,Akdeniz'dedir.Türkiye'ninenönemlitarihîveturistikyerlerindenbiridir.EskiadıHalicarnassos'tur.ÜnlütarihçiHeredotburadadoğmuştur.DünyanınyediharikasındanbiriolanMouseloumBodrum'dadır.

IV.yüzyıldaRodosşövalyeleritarafındanBodrumKalesikentinsimgesihalinegelmiştir.Kaleninçevresindeyatlimanıvardır.Yüzlerceyathergünbulimandankalkarakçevregezilerineçıkar.YatlarlayapılanuzungezilereMaviYolculukadıverilir.

Eski — старый,ad — имя,tarihçi — историк,yüzyıl — столетие,век,şövalye — рыцарь(шевалье),taraf — сторона,Rodos şövalyeleri tarafından — благодаряродосскимрыцарям,simge — символ,hal — состояние,положение,yat — яхта,liman — залив,бухта,gezi — экскурсия,Mavi Yolculuk — голубоепутешествие.

Урок30. ДорогавБодрум

Ольга:Bodrum'asaatkaçtahareketediyoruz?

ВкоторомчасувыезжаемвБодрум?

Эрол:Yarınsaatsekiziyimi?

Завтраввосемьчасов,хорошо?

Ольга:Birazerkençıksakiyiolur.

Хорошобывыехатьнемногопораньше(«немногораньшеесливыедем — будетхорошо»).

Эрол:İstersensaatyedideçıkabiliriz.

Еслихочешь,можемвыехатьвсемьчасов.

Ольга:Erkençıkarsak,tarihîyerlerigezebiliriz.

Есливыедемпораньше,тосможемпосмотретьисторическиеместа.

Эрол:Tamam,yarınsaatyedidesenialırım.

Хорошо,завтравсемьчасовязаеду(тебявозьму).

Ольга:Öncenereyegidelim?

Кудапоедемсначала?

Эрол:Bursa'yauğrayalım.SonraTruva'yageçeriz.

СначалазаедемвБурсу.АпотомпоедемвТрою.

Ольга:Yoldakonaklayacağımızyerlervarmı?

Естьлиподорогеместа,гдеможноостановиться?

Эрол:Birgeceİzmir'dekonaklarız,Efes'igezeriz.

ОднуночьостанемсявИзмире,посмотримЭфес.

З0А Письмо

Sevgilianneçiğim,

Antonbirhaftaöncegeldi.Onunlaİstanbil’ugezdik.Alışverişyaptık.Bolbolsohberettik.Anton’ıngelmesibenimicinçokiyioldu.Birazhasretgiderdik.

Benburadabirgözdoktoruylatanıştım.AdıErol.Çokiyibirinsan.YarınonunlabirlikteBodrum’agidiyoruz.Yoldatarihiyerleri,antikkentlerigezecegiz.BugeziyeAnton’ındekatılmasınıistedim.Gelmekistemedi.

Sizleriçoközledim.Babamnasıl?Kendinizeiyibakın.

Sevgiler,saygılar.

Olga

mektupписьмо

sevgiлюбовь

sevgiliдорогой

anneмама

anneciğimмамочка

alışverişyapmakделатьпокупки

bolмного

sohbetetmekразговаривать

birazнемного

insanчеловек

yarınзавтра

yolдорога

tarihîyerlerисторическиеместа

antikkentантичныйгород

gezmekгулять

geziпутешествие

özlemekскучать

babaпапа

babamnasılкакделаупапы

saygıуважение

ИсторияТурков

Türklerintarihiüçbinyılöncesinekadaruzanır.TürklerinkurduğuilkbüyükimparatorlukBüyükHunİmparatorluğudur.Buimparatorluk,MeteHantarafındanM.Ö.232yılındakurulmuştur.Hunimparatorluğu,M.S.434yılındaAtilla'nınölümünekadaryaşamıştır.Hunimparatorluğudünyanınenuzunüçimparatorluğundanbiriolmuştur.

TürklerinanayurduOrtaAsya'dır.TürklerAnadolu'yaonbirinciyüzyıldagelmişlerdir.

OsmanlıimparatorluğununkurucusuOsmanBeydir.OsmanBey14.yüzyıldaOsmanlıDevletinikurmuştur.OsmanlılarınilkbaşkentiBursa'dır.

FatihSultanMehmet1453yılındaİstanbul'ualmıştır.BöyleceOrtaçağkapanmışveYeniçağbaşlamıştır.

1923yılındaTürkiyeCumhuriyetiDevletikurulmuştur.Atatürkbudevletinilkcumhurbaşkanıolmuştur.

Праздники

Türkiye'debayramlarikiyeayrılır.

Resmîbayramlar,dinîbayramlar:

НациональныеПраздники

23NisanUlusalEgemenlikveÇocukBayramı

Atatürkbubayramıçocuklaraarmağanetti.

19MayısAtatürk'üAnma,GençlikveSporBayramı

Atatürk,19MayıstaSamsun'açıktıveKurtuluşSavaşınıbaşlattı.

30AğustosZaferBayramı

30Ağustos1922'deBaşkomutanlıkMeydanSavaşızaferlesonuçlandı.Türkiyebağımsızlığınakavuştu.

29EkimCumhuriyetBayramı

29Ekim1923'teCumhuriyetilânedildi.AtatürkilkCumhurbaşkanıoldu.

РелигиозныеПраздники

RamazanBayramı

Buaydamüslümanlarbirayoruçtutarlar.

KurbanBayramı

Bubayramdakoyun,keçigibihayvanlarkurbanedilirveetlerifakirleredağıtılır.

©Дополнил и перевел в электронный вид Илья Франк.