Жанры
Регистрация
Читать онлайн Иэйик хо?уйа бесплатно

Иэйик хо?уйа



САХА СААРБА ТЫЛЛАРА

  • Түүлээх күндүтэ
  • саарба кэриэтэ
  • Дэҥҥэ көстөр
  • үөрүүм төрүөтэ
  • Ханнаҕытый эһиги,
  • кутум-сүрүм
  • илбииһиттэрэ —
  • Саха саарба тыллара —
  • сүрэҕим эмчиттэрэ?
  • Тыл баай тайҕатыгар
  • сонордьут буола
  • Баҕардым да бардым,
  •                   алҕаа,
  • алааһым буора,
  • Бултаан-алтаан,
  • арыт сыыһа да
  • ытыалаан,
  • Сыһыылары уҥуордаан,
  • сыбардары
  • сыыйталаан
  • Суоллаан тиийэн
  • тутан тэйиэм
  • Тыл саарбатын,
  • күндү сэгэрдэриэм.
1984 с.

МИН САХАБЫН

  • Арҕаһыттан тэһииннээх
  • Айыы хаан аймаҕа – мин!
  • Көхсүттэн тэһииннээх
  • Күн улууһун оҕото – мин!
  • Үс куттаах үтүө-мааны һаха – мин!
  • Мин һахабын —
  • аймах-билэ дьоммунан!
  • Мин һахабын —
  • төрөөбүт Ийэ дойдубунан!
  • Мин һахабын —
  • һаха дэнэр омук баарынан,
  • кини тылынан-өһүнэн!
  • Мин дьиҥим,
  • мин чиҥим – хааммар!
  • Мин бэйэм дьиҥмин,
  • мин бэйэм чиҥмин!
  • Мин ааспытым,
  • мин кэлэрим – хааммар!
  • Мин бэйэм кэммин,
  • мин бэйэм кэрдиибин!
  • Мин кэрэм,
  • мин дьиктим – хааммар!
  • Мин бэйэм дьиктибин,
  • мин бэйэм кэрэбин!
  • Мин һахабын —
  • өбүгэм үгэһинэн,
  •                   кини эрэлинэн, итэҕэлинэн!
  • Мин һахабын —
  • омугум көҥүлүнэн,
  •                   өлөрү кыайбыт өркөн өйүнэн!
  • Арҕаһыттан тэһииннээх
  • Айыы хаан аймаҕа – мин!
  • Көхсүттэн тэһииннээх
  • Күн улууһун оҕото – мин!
  • Үс куттаах
  • Үтүө-мааны һаха – мин!

СЫРДЫК КҮЛҮК

  • Киһи барахсан,
  • киэҥ куйаар кээмэйигэр
  • эмиэ да кыра,
  • эмиэ да улуу
  • айымньыгын.
  • Эн ааспыт,
  •               кэлэр үйэлэри
  •               ситимниир
  • долоҕой эркээйилээх
  •         эҥээрдэригэр эҥсиллэҕин.
  • Орто дойдуга
  • олох буолан хатыланан
  • эргиллэн кэлэ турар
  • добун долоҕой
  • дуораанаҕын!
  • Эн, Киһи —
  •                 үрдүк айыылар
  • сиргэ силигилии түспүт
  • сырдык сыдьаайдарын
  •             күлүгэ буолаҕын!
  • Эн ааһар олох айанын
  •               мэҥэһик айанньытаҕын,
  • бу сиргэ төрөөн
  • өлөн төннөр айылгылаах
  • күн сирин
  •                         ыалдьытаҕын!
* * *
  •                       Айыы киһитэ барахсан
  •         айааччыҥ эйиэнэ,
  •               түһүүлэнэн кэлбит сирэ,
  •                           түһээн тиийбэт
  •           түҥ ыраахтан,
  • – Далай Куйаартан.
  •       Эн, Айар Таҥар Аар
  •         сиргэ сэтэрийэр,
  •         сириэдийэр-силигилиир
  • санаатын толороҕун.
* * *
  • Күн Күбэй хотун
  • олох төрдүн ууһатаары
  • талыыта киирэн
  • татакайданнаҕына,
  • Умайар уот таһаатыттан
  • ытыыр сындыыс
  •                 сиэмэ-сулустар,
  • аҕа халлаантан
  • ыанан таммалаан
  •       Сир ийэҕэ түһэллэр.
  • Сырдыы умулла
  •                 субуруһа тохтон,
  • кут буолан кутуллан
  •                 Оҥоһуу, Дьылҕа,
  • Ыйаах суолунан
  • орто дойдуга
  •                     олох кыымын саҕаллар,
  • Сир ийэҕэ
  • тыынар тыыннаах
  • кута буолан,
  •                     тылла үүнэллэр.
  • Ол куттар
  •               орто дойдуга
  • оҥоһуу быһыытынан
  •               олохторо бүтэн,
  •                     сулустар долоҕойдоругар
  •         сурахтарын хааллара
  •     сууралла төннөллөр.
* * *
  • Бүппэт эргиир,
  •     быстыспат ситим,
  •         туруу барааҥҥа
  •             сэтэрээһиннээх, сэлээннээх
  •                 ылгын айанын
  •                     тохтоон хаалбат тоорохойо,
  •                         бүтэн хаалбат салааһына,
  •                         эн – айыы киһитэ буолаҕын!
* * *
  • Кэмэ суох элбэх
  •             Кэм-кэрдии
  •                           кээмэйин билэр,
  •       бу орто дойдуга суох.
  •                   Киһи эйгэтэ, ыыра атын,
  • элбэх атын эйгэ
  •               ыырын арда эмиэ атын…
* * *
  • Эн, буор куттаах
  • бороҥ урааҥхай,
  • бэйэҥ эйгэҥ
  • дуолун баһылаа!
  • Бэриллибит дьылҕаҥ
  • ыра санаалаах
  • ыырдарын сааһылаа!
  •             Сирдээҕи олоххун
  • сириэдийэр үөрүүнэн
  • силигин ситэрэ
  • симиттибэккэ симээ!
  • Кэлэр кэмиҥ
  •           кэтэһиилээх кэрдиитин
  • кэскилинэн кэрэһилии
  • кэрэҕин кэҥэттин!
  • Өлөн баран
  • өскө тиллэргин,
  • сүтэн да баран
  • сүр-кут буоларгын
  • сүөлүргээбэккэ санаа!
  • Айыы сиригэр
  • ахтылҕан буолан
  • айбыккар төннөргүн
  • ааспакка, арахпакка
  • аттара анаар!
  • Эн эмиэ эргиллиэҥ,
  •     бу орто дойдуга
  •         олох олоро!
  •             Дьылҕа Хаан
  • ыйааҕын толоро!
12.12.2003.

АЛГЫС КЭРИЭТЭ…

  • Бу хатыламмат түгэни
  • хоһуйдарбыан,
  • Бу алыптаах үгэни
  • туттарбыан,
  • Уран тыл, уйан дорҕоон
  • күүһүнэн
  • Бу кэмҥэ, бу кэрдиигэ
  • иҥнэрбиэн!
  • Бу олох кырдьыгын,
  • тыйыс кыдьыгын,
  • Бу баар чахчыны,
  • диэлийэр дьиҥи,
  • Сурукпар тиһэн,
  • сурахха-садьыкка
  • Суураллыбакка
  • сырыттарбыан!
  • Бу кэхтэр кэрэни
  • кэлэр кэмҥэ
  • Кэһии кээһэн
  • хааллардарбыан!
  • Бу сүтэр көстүүнү
  • этигэн тылга
  • илэтитэ эллээн,
  • Бу эппэт сыһыаны
  • эйэҕэс ырыа
  • иһирэҕэр иилээн,
  • Уһун үйэҕэ
  • уран сахха
  • уурдарбыан!
  • Өбүгэ өйдөбүлүн,
  • уруу уһуйуутун,
  • Аймах айымньытын,
  • Айыы үөрэҕин,
  • Алгыс кэриэтэ
  • аман өспөр
  • тистэрбиэн!
2003 с.

КЫРДЬЫК УОННА СЫМЫЙА

  • Кырдьык —
  •             күн утаҕын курдук —
  • сырдык!
  • Кини кыайдаҕына
  •               үөрүүбүттэн ытыыбын.
  • Кырдьык —
  •             харах уутун курдук —
  • аһыы…
  • Тулабар албын —
  •               мин күнүм киириитэ
  • Туос сымыйа —
  •               күнүһүн түүнүм кэлиитэ.
  • Онтон хомойон
  •               ытыыбын,
  • Хараҕым уута эмиэ
  • аһыы…
  • Сымыйа —
  •           күн сырдык сыралҕаныгар
  • умайбатын,
  • ууллубатын сөҕөбүн!
  • Күнүс уонна түүн,
  • кырдьык уонна сымыйа
  • Эмиэ да дьэҥкэ,
  • эмиэ да мунаах…
  • Биһиги күнү, түүнү
  • эндэппэккэ араарабыт,
  • Оттон кырдьыгы-сымыйаны
  • бутуйабыт.
  • Ол да иһин
  •             бэйэлээх бэйэбит
  • олохпутугар мунабыт.
  • Дьэ уонна кимиэхэ
  •               сирдьит буолуоҥуй,
  • суолдьут аатырыаҥый,
  • Бэйэҥ
  •               харааччы мунан бараҥҥын,
  • Кырдьык диэн
  •               туос сымыйаны
  • тутан тураҥҥын!
  • Эн түүнүҥ үөһүгэр,
  •               сымыйа кыайар үгэнигэр,
  • Сүрэххин өҥөйөн
  •               көрбүтүҥ дуо?
  • Тойон сүрэххэр
  •               кырдьык тымтыга,
  • Сымыйа түүнүгэр
  •               кыламныыра буолаарай?
  • Кыламныыр кыым
  •               кырдьыгыҥ тымтыга
  • Хотуулаах айаныҥ
  •               суолун ыйаарай?
2003 с.

САНАА БУОЛАРДААХ, БУОЛБАТТААХ

  • Санаа-оноо,
  • мин санаам кулутабын,
  • Санаабын
  • түбүккэ кубулутабын.
  • Санаабынан
  • тугу бары оһоробун,
  • Олоҕум сүнньүн
  • санаабынан оҥоробун.
  • Мин
  • Санаа буолардааҕынан,
  • санаа буолбаттааҕынан
  • олоробун.
  • Санаам буолбатыттан
  • салҕабын түргэнник,
  • Санаам буоларын
  • баҕарабын уһуннук.
  • Санаам буолбатыттан,
  • баҕам туолбатыттан
  • Санааргыыбын, салыйабын,
  • олохтон сылайабын.
  • Дэҥҥэ көрсөр
  • санаам буолардааҕар,
  • Ырам илэ көстө
  • томтойо туолардааҕар
  • Дьүөрэлэһии кэлэр,
  • өй сүрэхтиин иллэһэр.
  • Сүрэхпэр таптал,
  • үөрүү, кэрэ тиллэр.
  • Санаа куттаах буоламмын
  •                         санаарҕыыр айылгылаахпын,
  • Тутан турарбынааҕар
  • суоҕу суохтуур эбиппин.
  • Баартан баранар
  • баламат майгылаахпын,
  • Ыраахтан салҕыбат
  • ыллыыр ыралаахпын.
  • Мин
  •     санаа буолардааҕынан,
  • санаа буолбаттааҕынан олоробун…
2003 с.

ЫРА ТЫЛА – ЫРЫА

  • Ырам тыллар – ырыа тыла
  • Мин сүрэхпэр иитиллэҕин,
  • Ырам тыына – ырыам тыла
  • Мин ийэ куппар тыллаҕын.
  • Иэйэр кутум – ырыа кутум,
  • Уран тылбар уһуллаҕын,
  • Доҕуһуолга, кэрэ куоласка
  • Дьүөрэлэһэ кутуллаҕын.
  • Мин күндүлүөм эйигин
  • Ыра ыһыаҕын тылынан,
  • Толору ырыа куттаах
  • Кыынньар иэйии кымыһынан.
  • Сынньан, сылаанньый доҕоруом,
  • Сылаас сыдьаай тыллартан.
  • Манньый, астын, сэгэриэм,
  • Ыралаах ымыы ырыаттан.
  • Ыраланарым тухары
  • Ырыа мин сүрэхпэр уйалаах,
  • Санаам сахалыы саргыта
  • Ырыам тылыгар тыыннаах.
16.12.2003 с.

КЭМСИММЭТ ЭБИППИН

  • Кэннибин хайыһа
  • анаара көрдөхпүнэ,
  • ахтан аһардахпына:
  • Сүрэхпин сылытар
  • ааспыт сылларым
  • арахпат ахтылҕаннара,
  • Күннэтэ күүркэйэ
  • күлүмэхтэнэ түбүгүрбүт
  • күүрээннэрим үгэннэрэ,
  • Сыраласпыт дьаныарым,
  • дьулуспут дьулуурум,
  • ситиспит ситиһиим.
  • Дууһабын угуттуур
  • таптаспыт кыргыттарым
  • табыллыбыт үгэннэрэ.
  • Санаабын саймаардар,
  • саккай сырыыларым
  • сатаммыт сахтара.
  • Түгэннэртэн түмүллэн,
  • үөрүүлэртэн өрүллэн,
  • санаалартан салҕанан,
  • Өйбөр-санаабар
  • өрөөн хаалбыттар
  • олоҕум өйдөбүллэрэ.
  • Кэннибин хайыһан
  • кэмсиммэт эбиппин,
  • кэлбит суолбуттан…
2004 с.

ЫТЫК ДОРҔООН

  • Һуот-татай оҕолоор!
  • Түүн үөһэ.
  •     Сай.
  •               Ытык Сахсары…
  • Алаас-сыһыы арылы күөлэ
  • Аҥаатта айгыстан
  • Үрүҥ тумарыгынан
  • үлүгүнэйбит…
  • Саха сирин Аар айылҕата
  • Ахталыйа айгыстан
  • Нухарыйар нуһараҥ
  • Нууралыгар абылаппыт.
  • Бэл, саха балаҕана
  • Сири кытта силбэһэн
  • Иһирдьэ тимирэ иһиллии
  • иһийбит.
  • Ок-сиэ ньии, оҕолоор!
  • Ити утуйан унаара сытар
  • уу куттаах урааҥхайтан
  • Саймаархай салгын кута
  • арахсан,
  • Тыйыс дьылҕатын
  • Тымыр быатын батан
  • Сах үйэтин диэки
  • Сайа көтө турда…
  • Көрөллөр ини, көрбөттөөр?..
  • Бээрээ, һуо-аай,
  • Ити ханна тиийэрдии барда?
  • Ити тугу көрдүү көттө?!
  • Һуо-аай!
  • Көр да маны,
  • Көрдөрбүтүнэн көттө дии.
  • Дьэ бэйи, маҥай аллаах!
  • Төннөр суолуҥ төлкөтүн көрүөхпүт,
  • Кэлэр суолуҥ кэпсэлин кэтиэхпит…
* * *
  • Дьэ дуо, доҕоттоор!
  • Үһүккэ сүһүллэн
  • Үйэлэри үтэһэлээн
  • Уос номоҕо буола
  • Уһаарыллан кэлбит
  • Өһүк өбүгэ өһүнэн эттэххэ,
  • Саталаах үйэ дарбаанынан
  • Саатыыр сахтар саҕана,
  • Сах саха барахсан
  • Дорҕоон үөрэҕин баһылаан
  • Добун үйэлэр уорҕаларын
  • Домноон сылдьыбыттааҕа үһү…
  • Ээ-ээ, ити күтүр,
  • Ол диэки хайыста ээ,
  • бадаҕа…
* * *
  • Аар-Дьаалы! Аар-Татай!
  • Улаан ньуурдаах
  • Уу дьулайынан
  • охсуллан киирэн
  • Этиттэрээри тэриннэҕэ
  • эминэ тугуй?!
* * *
  • Кэлэр сири кэтэппит
  • Кэриим киэһэ ааһан,
  • Барар сири хаайар
  • Балай хараҥа түүн барыйан,
  • Баламат түүлгэ баттатан
  • Уута уйгуурдан
  • уһукта биэрдэ,
  • саха…
  • Баһыгар баппакка
  • бардамнык балыйсыбыт,
  • Хоонньуга уктар
  • хотун ойох оннугар
  • Хонук аайы хонсубут,
  • Хомолтолоох,
  • хойуу туман санаалара
  • Таһырдьа ыҥырдылар,
  • – тур, таҕыс! – диэтилэр…
* * *
  • Утуйар уутуттан уоскулаҥы
  • булбатах
  • урааҥхай саха
  • Күн күөрэйиэн иннинэ эрдэлээн,
  • Үөйбэтэҕин,
  • ахтыбатаҕын билгэлээн,
  • Ыччыгый ыырдаах
  • ынах ыллыгын батыһан,
  • Санныгар ууруммут
  • Саппаҕырбыт санаалаах
  • саллаҕар баһын
  • Санаатын дьайҕардар
  • Сахсары эбэтигэр салайда.
  • Хаамтаҕын аайы хаана сырдаан,
  • Үктээтэҕин аайы өйө дьэҥкэрэн
  • Тииһигирбит сиригэр
  • тиийэн кэллэ.
* * *
  • Субу манна:
  • Киэмсик кыыстыы кэмчиэрийэн,
  • Кэрэ симэхтэрин кумуччу туттан,
  • Айыы таптал уоттаах харахтарбын
  • Ааһар былыт албыннара
  • анаарыахтара диэбиттии,
  • Сир диэки симириктии көрбүт
  • сибэккилээх сииги кэстэ…
  • Ол онно:
  • Тэтэркэй уоһун
  • тэбэнэттээх мичээрин
  • Тэҥил дойду тиэхэлээхтэрэ
  • тэһэ убуруохтара диэн
  • тэйэ туттан,
  • Умсугутар уохтаах
  • уран таһаатын көрдөрүмээри
  • умса хоҥкуйан,
  • Иэйиинэн илбийэр
  • имэҥ кыымнаах иэдэспин
  • имэрийиэхтэрэ диэн
  •                     иһирдьэ кистии туттан,
  • Нусхайа нухарыйбыт
  • нуурал чэчиктээх
  • Кырдал устун кырыйа хаамта…
* * *
  • Эрэй бөҕөнү
  • эҥээринэн тыырбыт,
  • Муҥ бөҕөнү
  • муннунан соспут,
  • Тойук тоҕотун сураһан
  • Тоҕой аайы тохтообут,
  • Алгыс хайдаҕын анаара
  • Алаас аайы аараабыт,
  • Тэтим кистэлин билээри
  • Тэргэн аартыктары тэлбит,
  • Айылҕа доҕуһуолугар
  • абылаппыт,
  • Тыл хомуһунугар
  • тыыттарбыт,
  • Сүгүн утуйарын умна
  • Сүрэ-кута сүлүһүрбүт,
  • Сатамматах сахабыт аата
  • Дорҕоон уол диэн этэ.
* * *
  • Алаата оҕолоор!!!
  • Һуой-даа!
  • Оол-ол, буор булгунньах –
  • Дорҕоон уол курдук,
  • Саха байаанын
  •                   саппаҕырбыт санаатын
  • Санныгар сүгэн
  •                   санньыйа быһыытыйбыт дии…
  • Оо, турууй даа,
  • Саха омук
  •                   санньыардаах туман санаатын
  • сыҕайа ыһан,
  • Буор Булгунньах!!!
* * *
  • Уо-аа, аа,
  • оччоҕо доҕоттоор!
  • Тулхадыйбат тускубут
  • туһа диэн,
  • Самныбат саргыбыт
  • салаллыа диэн,
  • Сата буурай санаалаах
  • сахалар – биһиги!
  • Туойбутунан туран кэлиэ этибит,
  • Ыллаабытынан ыстанан барыа этибит!
  • Оннук дуо, үс куттаах
  • үтүө-мааны сахалаар?!
* * *
  • Истэҕиэт?! Истибэккиэт?!
  • Утуйдаххыт уһунуон!!!
  • Уһуктуҥ даа!!! Уһуктуҥ!!!
  • Күн күөрэйэрин
  • күргүөмүнэн көрсүбэтэххитинэ
  • күнүскүгүт күлүгүрүө,
  • Саҥа таһааран
  • саргыгытын түстээбэтэххитинэ
  • сарсыҥҥыгыт саарбахтаныа.
  • Уһуктуҥ даа,
  • уран хааннаах урааҥхайдаар!
  • Салыйбатах куттаах сахалаар!!!
* * *
  • Чэйии, Чэйиэҥ!
  • Чээ-рэ, Чэй! Чэ-Чэ!!!
  • Үүт-таас олбохтоох
  • Үрүн Аар тойоҥҥо
  • Үҥэ-сүктэ, үҥсэ,
  • Үстэ төхтүрүйэ үстэ
  • Табыкта охсуоҕуҥ!!!
* * *
  • Оччоҕо мин,
  • Ыытар ыра баҕаҕыт,
  • ырыаҕыт,
  • ытабылгыт,
  • ынчыккыт
  • Ытык Дорҕооно буоламмын,
  • эһиги сүргүтүнэн туоламмын,
  • Хара аан хараҕатын туураммын,
  • Аҕыс иилээх-саҕалаах
  • Аан ийэ дойдуну аймаһытыам!
  • Тоҕус хаттыгастаах
  • толомон маҥан халлаан
  • толуу суолун тобулуом!
* * *
  • Мин – Ытык Саха Уолабын!
  • Мин – Ырыа Дорҕоон буолабын!
  • Мин харааммар киирэн,
  • хааммар иҥэн, —
  • Дьиҥи, Чахчыны булуом!
  • Кырдьыгы туойуом!
  • Толбонноох өй
  • торумун тобулуом!
  • Дириҥ долоҕой
  • ирдэбилин толоруом!
  • Тыал көтүппүт
  • тыймыыт да үөстээх
  •                     тымныы тыллары ириэриэм!
  • Андаҕар, Аман өс,
  • Айхал-Уруй, Алгыс,
  • Ааттал, Албан аат
  •                 алыптаах тылларын
  • тэһиинниэм!
  • Өспөт өрөгөй ырыатын,
  • Өһүк өбүгэ өһүн хоһоонун,
  • Саргы-Дьаалы саҥатын,
  • Сатабылын табыам!
* * *
  • Кэми-кэрдиини курдарар,
  • Кэнэҕэс кэскил кэпсээнин,
  • Сир ийэ тыынар
  • Сиэдэрэй сэһэнин силигин
  • Ситэн-хотон ситэриэм!
  • Чыҥыс Хаан
  • утары этиппэт ыйааҕын дуораанын,
  • Одун Хаан
  • уталыйбат оҥоһуутун уораанын,
  • Дьылҕа Хаан
  • дьаһаҕын дьайаанын,
  • Билгэ Хаан
  • үөйүллүбэтэх үөтүүтүн,
  • Таҥха Хаан
  • таайыллыбатах таайбараҥын –
  • Мин эрэ үүннүөм!
  • Мин эрэ тэһиинниэм!
* * *
  • Мин сүллэр этиинии сүөрүөм,
  • Аан чаҕылҕанныы дапсыйыам!
  • Мин симэх-чэчик,
  • сэбирдэх-мутукча
  • сиккиэринэн илгийиэм!
  • Мин сиик-таммах,
  • Уу-сүүрүк сипсиэринэн
  • имэрийиэм!
  • Мин саха сүрэҕин
  • тэтимин олоҕу кытта
  • дьүөрэлиэм!
  • Мин Айыы Дорҕоонун аҕалан
  • аймах-билэ дьоммун,
  • төрөөбүт ийэ дойдубун
  • арчылыам!
* * *
  • Табыкта охсуҥ! Табыкта охсуҥ!!!
  • Табыкта охсуҥ!!!
  • Мин Ытык Саха Уолабын!!!
  • Мин Ытык Дорҕоон буолабын!!!
Ахсынньы, 1995 с.

ГИТААРА

  • Мин доҕуһуолдьут доҕорум —
  • гитаара,
  • Мин кынаттаах атым —
  • гитаара.
  • Махтанабын эйиэхэ,
  • Долгуйар иэйиим
  • долгураҥ дьүрүскэнин,
  • Добун халлаан санааҕа
  • дорҕоон гынан көтүппүккэр.
  • Дойдубар, дьоммор
  • мин ааппын ааттаппыккар.
  • Мин ыллыыр баҕа ырам —
  • гитаара,
  • Сүрэҕим ырыаҕа сирдьитэ —
  • гитаара,
  • Махтанабын эйиэхэ,
  • Ис дьиҥим кырдьыгын
  • иһирэхтик истибиккэр,
  • Өй-сүрэх мөккүөрүн
  • дьүөрэ тэтимҥэ тиспиккэр.
  • Кэрэ, дьикти эйгэтигэр
  •                       сүрэхпин сиэтэн илдьибиккэр.
  • Саҥарбат санаам тыллара —
  • мин гитаарам кыллара.
  • Иэйиим утаҕын кыллара —
  • мин гитаарам тыллара.
  • Махтанабын эйиэхэ,
  • Иһирэҕим истилэҥин
  • илдьитэ эн буолбуккар,
  • Айар олоҕум кистэлэҥин
  •                     араҥаччылыы арчылаабыккар.
  • Куппун-сүрбүн ытата,
  • ыллата арыаллаабыккар.
  • Саҥарбат санаам тыллара —
  • мин гитаарам кыллара.
  • Иэйиим утаҕын кыллара —
  • мин гитаарам тыллара.
  • Махтанабын эйиэхэ,
  • Дорҕоону доҕуһуоллуу
  • тэтимҥэр тиһэ тиспиккэр,
  • Абылаҥнаах ахтылҕан аатталбын
  •                 арахпакка арыаллаан испиккэр.
  • Миигин кытта тэҥҥэ үөрүүнү,
  • хомолтону билбиккэр.
  • Эрэллээх доҕорум Гитаарам —
  • мин айар аҥаарым,
  • Эйиэхэ мин —
  • ырабын итэҕэйэбин,
  • Эйиэхэ мин —
  • ырыанан сүгүрүйэбин!
2004 с.

ТҮБЭЙ СИРЭ БАҔАДЬЫ ҮРЭҔЭ

  • Этигэн көстүү
  • өйбөр элэҥниир
  • Илэ суоҕу
  • баардыы тэҥниир.
  • Ыгыаттам үрэҕинэн
  • устан иһэбин,
  • Ахтылҕан уутун
  • ытыстан иһэбин.
  • Сүүрүккэ оҕустара
  • кытылга тиксэбин.
  • Сыыртан үөһээ
  • сыһыыга таҕыстым,
  • Сыллар-хонуктар
  • сыыстарын ыраастыы,
  • Сыныйан көрө
  • сылыктыы батыстым.
  • Талах ойуур
  • таманыгар хаамтым,
  • Тардыылаах дойдум
  • талыы таһаата
  • Көҕөрө күөгэйэ
  • көстө тупсубута
  • Көймөстүбүт көхсүбүн
  • көҥө кэҥэттэ.
  • Ийэ дойдум
  • күбэй түбэм —
  • Түбэй сирэ,
  • Баҕадьы үрэҕэ
  • Көрүстэ уолун
  • күөх сирэминэн,
  • Ааспат ахтылҕан
  • быстыспат ситиминэн.
  • Түүлбэр, санаабар,
  • эбэтэр илэ дуу,
  • Тоҕо бэрдэй
  • айылҕа дьиктитэ…
  • Ийэм эдэрин,
  • эһээхэй оҕоҕо
  • Бэйэбин көрөбүн,
  • бэркиһээн сөҕөбүн.
  • Иирэ талах быыһыттан
  • Иэйиэхситим иэйбит,
  • Аар тиит аттыгар
  • Айыыһытым айбыт,
  • Кыстык угун саҕа
  • кыра балаҕаҥҥа
  • Күн сирин
  • көрдөрбүт эбит.
  • Окко түспүт
  • оҥоһуум бичигэ
  • Ойуурга-тыаҕа
  • оһуор анньыбыт.
  • Сиргэ түспүт
  • сэрэбиэйим миэнэ
  • Көлүйэ таһыттан
  • көтө көрүүлэммит.
  • Аар тиит аттыгар
  • аналым аттарылла,
  • Айар кутум
  • дьылҕата суруллубут,
  • Төлкөлөөх түөрэҕим,
  • аман айылгым,
  • Суруга суруллубут,
  • ыйааҕа ыйыллыбыт.
  • Күн ийэкэм
  • күбэй-кииммин
  • Туора харахтан
  • манна кистээбит.
  • Абаҕатын аатын
  • ахтан-санаан:
  • «Уолум миэнэ
  • Уйбаан», – диэбит.
  • Кыһыл эрдэхтэн
  • кырымматахпын.
  • Эһээхэй эрдэхтэн
  • эргийбэтэхпин.
  • Оччолортон ыла
  • оспут миэхэ
  • Түбэй түбэтин
  • омоон суола.
  • Түһүүлээх сирбин
  • түһээн көрөбүн.
  • Этигэн көстүү
  • эргийэн кэлэ
  • Элэҥнээн ааһар
  • эриэккэһин сөҕөбүн.
  • Эмиэ даҕаны
  • хараастан ылабын…

КҮНТЭН КҮН

  • Түгэнтэн түгэн
  • түбэһэн иһэриҥ түргэниэн,
  • Күнтэн-күн
  • күрэнэн иһэриҥ күлүмэҕиэн,
  • Ыйтан-ый
  • ыган иһэриҥ ыксалыан,
  • Сылтан-сыл
  • сыыллан иһэриҥ сыыдамыан.
  • Кэлин биллим
  • эн айаныҥ хас хардыытын,
  • Хаһан да хатыламмат
  • харданы эрэйэр атылын,
  • Ааһа барар дьыллар
  • саҥата суох ыйытыктарын,
  • Кэлэн иһэр кэмнэр
  • кээмэйэ суох сылыктарын.
  • Истэр буоллум
  • иэйэр ис турукпунан
  • Сүтэр хонуктар
  • сүпсүлгэннээх түбүктэрин,
  • Сүрэхпэр иҥэринним,
  • сүрбэр-куппар эбинним
  • Сүдү өбүгэлэрим
  • сүппэт-өлбөт сүбэлэрин.
  • Итэҕэстээхпин билинэн
  • итэҕэлбэр иҥэ иэйдим,
  • Эрэйдээхпин этэммин
  • эрэлбэр элэ эҥээҥнээтим,
  • Хоруйун булбатах —
  • хомолтолоох санааларбын
  • Кимиэхэ да буолбатах —
  • хороҥ бэйэбэр этинним.
2004 с.

САНАА БУОЛАРДААҔА

  • Этэр тыл – сүрдээх,
  • саҥарар саҥа —
  • куттаах,
  • Санаа – буолардаах,
  • буолбаттаах.
  • Санаам буолардааҕа
  • ханна саста?
  • Кэлэр кэмҥэ,
  • эбэтэр ааста?
  • Санаам буолардааҕа
  • ханна мунна?
  • Ааһар тапталга,
  • албын тумаҥҥа?
  • Санаам буолардааҕа
  • сандааран,
  • Сайар иэйиинэн
  • сыдьаайан
  • Сырдыгынан куппун
  • кууспута,
  • Сылаас уоһун
  • сүрэхпэр даҕайбыта…
  • Ол онтон ордук
  • көммүппүн
  • Отой өйдөөбөппүн
  • бүгүн.

ТҮГЭНИ АЙБЫККА

  • Күннэр түбүктэрэ,
  • күүрээннэрэ
  • күл буолаллар.
  • Күннэр үөрүүлэрэ күлүм-чаҕыл түгэҥҥэ
  •         хаалаллар,
  • Түгэни айбыкка, үөрүүнү төрөппүккэ —
  •     олох түмүгэ тиллэр.
  • Мин тыыным
  • сүтүө суоҕа.
  • Мин бүппэт тыыным
  • күөх уот буолан
  • күөдьүйэ
  • көдьүүстүү туруоҕа.

ТУОЛЛАХХЫНА

  • Эн баҕаҥ
  • барыта туолбут,
  • Барыҥ барыта
  • баар буолбут.
  • Эн кими да
  • кэрэхсэппэккин.
  • Эн кэрэ диэни
  • аны билбэккин.

ЫТЫК ТОЙГО – ЫҺЫАХХА

  • Айгыр-силик айылҕам
  • Айгыста тупсан турдаҕына,
  • Күөх унаар халлааҥҥа
  • Күн үрдүккэ күллэҕинэ,
  • Кутум-сүрүм уоскуйар,
  • Сүрэҕим-быарым манньыйар.
  • Сахам сирин сайына
  • Самааннык сайар кэмигэр
  • Ытык Тойго – Ыһыахха
  • Ыксалаһар Айыыларбар
  • Ыра санаам тиллэр,
  • Ыра баҕам туолар,
  • Санньыйбыт санаабар
  • Сахам тыына сүрэхпэр илэ тиллэр.

БУОЛААЧЧЫ…

  • Албын анна чычаас,
  • кырдьык анна дириҥ.
  • Куһаҕан өрүү дөбөҥ,
  • үчүгэй куруук үлэлээх
  • буолааччы, буолааччы…
  • Көлдьүн быһыы көпсөркөй,
  • албын быһыы халтархай,
  • Үтүө үрдэ үрүмэлээх,
  • сымыйа үрдэ сытыганнаах
  • буолааччы, буолааччы…
  • Дириҥтэн этэр чахчы тыл —
  • дилэй дьиҥинэн туолааччы,
  • Аараттан этэн алкыйар тыл —
  • албынынан айа тутааччы
  • буолааччы, буолааччы…
  • Түөкүн быһыы өрүү
  • төттөрүнү түөһэр түөрэхтээх,
  • Үтүө быһыы мэлдьи
  • үчүгэй үгэс үөрэхтээх
  • буолааччы, буолааччы…
  • Сиикэй сидьиҥ этии
  • сиппэтэҕэ сиэри силиктиир,
  • Буспут-хоппут этии
  • буолбуту-кэлэри кэрэһилиир
  • буолааччы, буолааччы…
  • Үтүө икки, мөкү икки
  • үөрэ-дьүөрэ
  • ини-биилэр.
  • Үрүҥ икки, хара икки
  • Үүт-үкчү
  • бии-биирдиилэр.
  • Хайырҕастаах
  • хара быарыҥ
  • хайатын ордорор,
  • Сүдүрүүннээх
  • сүбэ сүрэҕиҥ
  • сөбүлүүрэ тугуй?
  • Бэйэҥ билэргинэн,
  • бэйэҥ таларгынан
  • буолааччы,
  • Олоҕуҥ оҥоойуга
  • оннук туолааччы,
  • Оҥоһууҥ эйиэнэ
  • оннук буолааччы!

ИЭРЭҤ-СААРАҤ

  • Ытыам иһин харах уута кэлбэт,
  • Ыллыам иһин ырыа тыла тиийбэт,
  • Суохпун-баарбын билбэппин,
  • Сураҕын субутун кыайан эппэппин.
  • Өйдүөм иһин өйдөбүлэ көпсөгөй,
  • Өйөнүөм иһин өйөнөрө көҥдөй,
  • Тутуом иһин туура тутаах суох,
  • Тугум эрэ туохха эрэ итэҕэс.
  • Дьэ дьикти да түгэн буулаата,
  • Ааһан, араҕан биэрбэккэ уһаата,
  • Иэрэҥ-саараҥ иэдээнэ диэлийэр,
  • Ылбат-биэрбэт ынырыга дьиэтийэр.
  • Ынчыктыам да буоллар ыһыктыбакка,
  • Ыраахтан ыраны ыҥыран аҕалан
  • Ыан ылабын ылламматах ырыаларбын,
  • Ырааһырдар, чэлгитэр тылларбын.
  • Онтон эмиэ олох күүрээнигэр,
  • Олох туһа охсуһуу ортотугар
  • Дьонум туһа дьоруо айаҥҥа
  • Дьоллоох тэҥэ сылдьабын этэҥҥэ.

КӨТҮҮ

  • Олорбут олохпун көрөммүөн,
  • Оломун-омоонун буламмыан,
  • Омуна суох бэйэм сөҕөммүн,
  • Оо, өйдөөтөҕүөм…
  • Түүлбэр көттүм, илэ көттүм…
  • Ыра санаабар эмиэ көттүм,
  • Көтөр аакка элбэҕи көтүттүм.
  • Оо, көтүттүөм…
  • Сиргэ түһэн, сииктээх оту кэһэн
  • Санаам буолардааҕынаан
  • Сайар иэйии сарсыардатыгар
  • Оо, хаамтарбыан…
  • Сэргэстэһэ сэлэһэр сэгэрбин,
  • Сиэттиһэр сэмэй доҕорбуон,
  • Аттыбар, абылыыр аналбын
  • Оо, көрдөрбүөн…
  • Уйуктаах санаанан уйа туттан
  • Эрэл санаанан эркин охсоммуон,
  • Өйүм-санаам өһүөтүн уураммын
  • Оо, олордорбуон…
  • Итэҕэһи ситэри толорунан
  • Итэҕэли сүрэххэ иҥэринэн
  • Иэйэр куттуун иллэһэммин
  • Оо, сырыттарбыан, этэҥҥэ…

ТҮГЭН

  • Түгэнтэн төрүүллэр түбэһиэх иэйиилэр,
  • Түгэнтэн төрүүллэр үйэлээх үөрүүлэр.
  • Түгэнтэн үөскүүллэр түөкүннүү санаалар,
  • Түгэнтэн үөскүүллэр төрүт өйдөбүллэр.
  • Түгэнтэн саҕаланар түһэн биэрии,
  • төннөн иһии,
  • Түгэнтэн саҕаланар кэскил кэлиитэ,
  • туску туруута.
  • Түгэҥҥэ биллэр бу олоххо ким кимэ,
  •               туох туга,
  • Түгэҥҥэ биллэр сымыйа албына,
  •                   кырдьык дьиҥэ.
  • Түгэҥҥэ быһаарыллар ким өлөрө,
  • ким тиллэрэ,
  • Түгэҥҥэ быһаарыллар ким самнара,
  • ким кыайара.
  • Түгэни баһылаа эн бу күннээҕи
  •                     күлүм түбүккэр,
  • Түгэни баһылаа эн бу уһун,
  •               бу кыл түгэнэ олоххор.
  • Түгэн диэн бу эн, бэйэҥ олороҕун.
  • Түгэн диэн бу эн, олох буолаҕын.
  • Түгэн анараата өлүү уонна тиллии,
  • Түгэн анараата үрүҥ уонна хара.
  • Түгэн диэн улуу күүс, идэлээх уус,
  • Түгэн диэн айар-үҥэр таҥара!

ИЙЭМ КЭТЭҺЭР

  • Тулабар
  • тулаайахсытар
  • туймаархай туман
  • тууйа тунаарыйар.
  • Санаабар
  • ыраах баар
  • дьиэм буруота
  • ыҥыра унаарыйар.
  • Арҕааттан
  • атыҥырас тыал
  • атарахсыта
  • аргыарыйар.
  • Аттыбар
  • айаным суола
  • аһыммыттыы
  • аҥаарыйар.
  • Турабын,
  • тумаҥҥа муннарар
  • туоххаһытар санаабар
  •                         туймаара сууйуллан…
  • Турабын,
  • ийэбэр тиийээри
  • истиҥ ахтылҕанынан
  • иэйэ тууйуллан…
  • Өссө биир
  • үрдэл хаалла,
  • сүрэхпин
  • ахтылҕан аалла…
  • Оол көстөр
  • тумарык хайалар
  • өргөстөрүн
  • нөҥүө өттүлэригэр
  • Төрөөбүт түөлбэм,
  • чэрдээх тэлгэһэм,
  • алаадьы сыттаах
  • алгыстаах алаһам
  • Ахтар айыыһыта
  • айаннаан кэлэрбин
  • ааҕа саныы,
  • аймана кэтэстэҕэ.
  • Онно,
  • хотон кэтэҕэр,
  • кыбыылаах отун
  • кытыытыгар,
  • Кырпа отун
  • кыраабыллыы сылдьан
  • кыра да тыаска
  • кыҥастаһа,
  • Илинтэн кэлэр
  • иччитэхсийбит
  •           айан суолун
  • тэһийбэтэхтии маныыр…
  • Ийэкэм
  • кэмэ суох
  • кэтэһиннэрбит
  • уолун саныыр.

ААҺАР АБЫЛАҤ

  • Хаһан этэй, мин эйиэхэ
  • хараҕым уотун хатаабытым,
  • Хаһан этэй, эн миигин
  • ааһан иһэн абылаабытыҥ?
  • Ол онно эн миэхэ
  • мичилийэ мичээрдээбитиҥ,
  • Ол онно эн миэхэ
  • чэмэлийэ эйэргээбитиҥ.
  • Онтон ыла эн биһикки
  • суохтаһар, ахтыһар эбиппит,
  • Онтон ыла эн биһикки
  • сүрэххэ сүтүгү ииппиппит.
  • Кэлин этэ, билбиппит
  • олохпут тус-туспа суоллааҕын,
  • Хойутаан биһи билбиппит
  • таптал төннүбэт аналлааҕын.
  • Билигин эн биһикки
  • бүтүн буолбат аҥаар-аҥаарбыт,
  • Бу күн эн биһиэхэ
  • биир буолбатах ахтар аналбыт.
2004 с.

НЬУРГУҺУН

  • Ньуур, кырдал сибэккитэ,
  • Сайын сэмэй сибикитэ,
  • Ньуолаҕайдаах сир симэҕэ
  • Нуктуу ньуккуйа нуурайан
  • Үөрүүнү кууһа үүммүтэ
  • Көрүөхтэн күндүтэй!
  • Ньуку-ньуку ньургуһун,
  • Ньургу-ньургун ньургуһун,
  • Сирим симэҕэ чэчиктэй,
  • Тоҕо бэрдэй, кэрэтэй!
  • Муус кунустан тирэнэн,
  • Тоҥ кырыһы тобулан,
  • Хаар быыһа харалдьыкка
  • Хайа анньан тахсыбыта.
  • Үөрүүнү кууһа үүммүтэ
  • Көрүөхтэн күндүтэй!
  • Ньуку-ньуку ньургуһун,
  • Ньургу-ньургун ньургуһун,
  • Сирим симэҕэ чэчиктэй,
  • Тоҕо бэрдэй, кэрэтэй!
  • Кэрэ кэхтибэт кэрэһитэ,
  • Тоҥтон толлубат туоһута,
  • Тыллар, үөскүүр күүһүн
  • Тыыннаах илэ көстүүтэ
  • Үөрүүнү кууһа үүммүтэ
  • Көрүөхтэн күндүтэй!
  • Ньуку-ньуку ньургуһун,
  • Ньургу-ньургун ньургуһун
  • Сирим симэҕэ чэчиктэй,
  • Тоҕо бэрдэй кэрэтэй!
2004 с.

СҮБЭ

  • Саарбаҕынан туоллаххына,
  • Сүбэлэһэр буоллаххына
  • Сөбүлэһии тийэн кэлэр,
  • Сөпсөһүү тула туругурар.
  • Сүбэттэн тахсыбыт сөбүҥ
  • Сыыһара аҕыйах буолар.
  • Сүбэлэһэҥҥин сөп диэбитиҥ
  • Сүнньүнэн кыайыыны аҕалар.
  • Сүбэ тыыппатах кыһалҕата
  • Үксүн кыаллыбат кыахтанар,
  • Сүгэ түспэтэх дүлүҥ маһа
  • Эркин буолбат аналланар.
  • Сүбэһиттээх эрэ киһи
  • Сүгэһэрэ лаппа чэпчиир,
  • Сүбэлэһэрэ, этэрэ суохха
  • Сөбүлэҥи биэрэрэ ыарыыр.
  • Үйэттэн үйэҕэ сүппэккэ
  • Сүбэ үгэскэ кубулуйар,
  • Кырдьаҕас мындыр сүбэтэ
  • Кыһарҕаны, өксүөнү тулутар.
2004 с.

ДОРҔООН

  • Дорҕоон – айар-таҥар илдьитэ,
  • Дорҕоон – добун үйэ сирдьитэ!
  • Дорҕоон – куйаар долоҕойун оҕото,
  • Дорҕоон – кэм-кэрдии сороҕо!
  • Дорҕоонтон төрөөбүтэ тыл,
  • Тылланан тыллыбыта киһи.
  • Тылтан таҥыллыбыта ырыа,
  • Ылыыр буолан киһи – киһилии!
  • Дорҕоон домун үөрэҕин
  • Долоҕой түгэҕиттэн булаҕын.
  • Долоҕой аһыллар үөрүйэҕэр
  • Домноох суолу батыһаҕын.
  • Тыыннаах дорҕоону туппуттар
  • Тырымныы сыдьаайа умайаллар,
  • Хоһоон ырыа, доҕуһуол буоланнар
  • Айар кут төрүүр дьолун билэллэр.
  • Уус куттаах урааҥхай уйулҕата
  • Уйар уран дорҕоон умайыгын.
  • Саталаах тыл сатарыыр сатабыла
  • Сах сахаҕа булар анабылын.
  • Дорҕоон – айар-таҥар илдьитэ,
  • Дорҕоон – добун үйэ сирдьитэ!
  • Дорҕоон – куйаар долоҕойун оҕото
  • Дорҕоон – кэм-кэрдии сороҕо!
2004 с.

ТЫЛЫМ – ТЫЫНЫМ

  • Ийэ тылым барахсан
  • иһиллэриҥ иһирэҕиэн,
  • Омугум уратылаах дьиҥин
  • этэриҥ этигэниэн.
  • Саха тылын мааныта
  • саҥарылларыҥ сайаҕаһыан.
  • Санаа, ыра илэтийэ
  • саймаарылларыҥ аһаҕаһыан.
  • Тылбын туохха мэнэйдэһэ
  • тупсан туруохпун билбэппин,
  • Ийэттэн-аҕаттан аккаастана
  • киһитийиэхпин санаабаппын.
  • Омук тылыгар уккуллан
  • ордон тахсыахпын сэрэйбэппин,
  • Баһылыыр баламакка суураллан
  • баар буолуохпун итэҕэйбэппин.
  • Үтүктээйинэн үлүһүйэн аны
  • үүнүөм, тиллиэм диэбэппин,
  • Үөрүүм, хомолтом даҕаны
  • үтүктүү буолуон үөйбэппин.
  • Төрөөбүт тылым миэнэ – тыыным,
  • тылла туруон саныыбын.
  • Тыалы кытта көппөккө,
  • тыыннаах сылдьыан баҕарабын!
  • Эн дириҥ долоҕойгор —
  • аан дойду анаарыыта!
  • Өлбөт сүбэ өйдөбүлгэр —
  • өй-санаа быһаарыыта!
2004 с.

СЫРДЫК

  • Күнү түүн
  • солбуйан иһэринии
  • Киһи сырдыктаах
  • хараҥалаах дии…
  • Кыһыны сайын
  • солбуйа кэлэринии
  • Киһи тоҥуй, сылаас
  • сыһыаннаах дии…
  • Сырдык өй-санаа
  • хайаан да баһыйыахтаах,
  • Сырдыктан сылаас
  • сыһыан сайар дии…
  • Сырдык ыра – баҕа
  • хайаан да байытыахтаах,
  • Сырдыктан эрэ
  • ыра санаа туолар дии…
  • Күн сырдыгын
  • таптыырбыныы,
  • Таптыыртан харах
  • сырдыыр дии…
  • Сырдыктан сылаанньыйа
  • манньыйарбыныы,
  • Иһирэхтэн эрэ
  • истиҥ иэйии кэлэр дии…
  • Сырдыктан хараҥаҕа,
  • хараҥаттан сырдыкка,
  • Хайаан да сырдык өттө
  • баһыйыахтаах дии…
  • Сырдык – тыыннаах олох
  • тыллар, үүнэр өҥө,
  • Сырдык сырыыта —
  • тыгар күн утаҕа дии…
2004 с.

ҮӨР КҮН СЫРДЫГЫТТАН

  • Сарсыарда эрдэ туран
  • Илин диэки көрөбүн,
  • Үүммүт күммүн тургуутуу,
  • Күн сырдыгын уруйдуу,
  • Үөрэбин күн сырдыгыттан,
  • Бүгүн этэҥҥэ сылдьарбыттан,
  • Кэрэни кэрэхсиир
  • Киһилии буолбуппуттан.
  • Өйдөөн-дьүүллээн көрдөххө,
  • Өрдөөҕүттэн аттыгар баарыҥ
  • Бэйэҥ сорҕото буолбутун
  • Бүгүн кэлэн билэҕин.
  • Үөр күн сырдыгыттан,
  • Бүгүн этэҥҥэ сылдьаргыттан,
  • Кэрэни кэрэхсиир
  • Киһилии буолбуккуттан.
  • Аттыгар тулалыыр эйгэҥ
  • Тулаайах сыппат, тутахсыппат,
  • Эйигин атыҥырыы көрбөт,
  • Ол аата эн бэйэҥ миэстэҕэр.
  • Үөр күн сырдыгыттан,
  • Бүгүн этэҥҥэ сылдьаргыттан,
  • Кэрэни кэрэхсиир
  • Киһилии буолбуккуттан.
  • Аахайбатах даҕаны түгэҥҥин
  • Аттара санаан көрөҥҥүн,
  • Күндүргэтэр көстүүнү булан
  • Сүрэххэр үөрүүтэ ииттин.
  • Үөр күн сырдыгыттан,
  • Бүгүн этэҥҥэ сылдьаргыттан,
  • Кэрэни кэрэхсиир
  • Киһилии буолбуккуттан.
  • Кыра диэн кыһамматаххыттан
  • Кыһалҕатын, туһатын арааран
  • Кыһамньыгын, дьаныаргын уур,
  • Онно эбилиннин дьоҕур, тулуур.
  • Үөр күн сырдыгыттан,
  • Бүгүн этэҥҥэ сылдьаргыттан,
  • Кэрэни кэрэхсиир
  • Киһилии буолбуккуттан.
2004 с.

ТУЛУЙ!

  • Олох амтана
  • сүтүөҕэ да буоллар,
  • Оҥоһууҥ хотторуулаах
  • түгэннэрин тулуй,
  • Эрэл санаа
  • эстиэҕэ да буоллар,
  • Дьылҕаҥ өксүөннээх
  • мөккүөрдэрин тулуй!
  • Тугу да гынан
  • турууласпаккын биллэргин,
  • Эн тулуй!
  • Чысхааны, куйааһы
  • тулуйарыҥ курдук,
  • Түүн кэнниттэн
  • сарсыарда хайаан да
  • кэлэрин курдук!
  • Эн тулуй
  • үрүҥү хара дииллэрин,
  • Эрэлгин, итэҕэлгин
  • үлтү тэпсэллэрин.
  • Эн тулуй
  • кырдьыккын кыайалларын,
  • Көҥүлгүн
  • былдьыы көлбөрүтэллэрин.
  • Эн тулуй
  • аахсыбакка айбардыылларын,
  • Атарахсыта,
  • сэнии саныылларын.
  • Эн тулуй
  • тапталгын таҥнаралларын,
  • Мөлтүүр кэмҥэр
  • мөрөйдүүллэрин, умналларын.
  • Эн баҕар
  • бөрөлүү да улуй,
  • тулуй, тулуй!
  • Тулуургун ыһыктыма,
  • туох иһин иннигин биэримэ.
  • Эн тулуйуох тустааххын,
  • тулуургунан кыайар туһугар
  • Эн туруох тустааххын,
  • дьиҥ, кырдьык өргөһүн уһугар!
  • Түүн үөһэ —
  • күн тыкпат,
  • Кырдьык үрдүгэр —
  • сымыйа өр сыппат!
  • Тулуура суох —
  • эрдэ эстэр,
  • Тулуурдаах эрэ —
  • түмүккэ тиксэр!
  • Эн баҕар
  • бөрөлүү да улуй,
  • тулуй, тулуй!
  • Туох барыта
  • кэмнээх-кэрдиилээх,
  • Кэтэспитиҥ
  • тоҕооһон тиийэн кэлиилээх.
  • Тулуур дьулуура
  • тулхадыйбат кимиилээх,
  • Ким дьиҥэ, туох чиҥэ
  • тиллэ турар ситиһиилээх!
2004 с.

ДОБУН ДОЛОҔОЙ

  • Долоҕойо суох – өйдөбүлэ суох,
  • Өйдөбүлэ суох – ааспыта суох.
  • Ааспыта суох – кэлэрэ суох!
  • Кэм-кэрдии дьайаанын кэрэһитэ буолан,
  • Өйдөбүл – долоҕойго суруллар.
  • Хаан хантана, киин кимтэнэ этиллэр!
  • Долоҕойго тохтоппот буолуу – ыарыы.
  • Долоҕойо суох омук омук буолбат,
  • Кэлэр кэмэ уруккунан туолбат!
  • Уруккута, устуоруйата суох – омук суох.
  • Үгэһэ, олоҥхото, номоҕо, кэм суруга,
  • Омук быһыытынан бүгүҥҥү туруга!
  • Кэм-кэрдии кэрэһитэ буолбуттар
  • Долоҕойго олохсуйаллар.
  • Өйдөбүлгэ өрөөн – өрүү өйдөнөллөр!
  • Өлөн да баран, өлбөт сүбэлэрин булаллар.
  • Тыыннаахтар долоҕойдоругар,
  • Бу бүгүн, сүбэлии олороллор!
  • Хаан дьоното – долоҕойго!
  • Добун Долоҕой – Кэм Ытык Сүбэтэ!
  • Кэм-кэрдии бүппэт Сүмэтэ!
  • Олох салҕанар – долоҕойго,
  • Саҥа саҕыллар – долоҕойтон!
  • Долоҕой – хааҥҥа!
  • Ис Дьиҥ Кырдьык – хааҥҥа!
2005 с.

САҺАҔА ТЫЛЛАР

  • Сүрэхтэри уматар
  • саһаҕа тыллар
  • Сүрбэр-куппар
  • илбиһирэ иитиллэн,
  • Өспөт өйдөбүл
  • өйгө-санааҕа ытыллан,
  • Эстибитим дии
  • эрдэлээн,
  • Сатархай санаалаах салгыҥҥа
  • Саха туһа саргылаах санаанан!
  • Кэлэр кэм
  • кэрэһитэ буолан,
  • Тутах дьылҕа
  • тулаайаҕынан туолан,
  • Ыппыт санааларым,
  • ыанньыйбыт баҕарыыларым
  • Ыаҕастара тэстэннэр,
  • ыһыллыбыттара ыраахха.
  • Сахалыы саҥаттан
  • самаан санаалар
  • Сатанан тахсыбыттара,
  • эрдээх этии буолан
  • Сахалыы толкуй
  • сардаҥата сандаарбыта.
  • Саҥалыы сахалыы
  • саҕах саҕыллыбыта
  • Саҥаттан сахаҕа.

ЫРЫА САНАА

  • Ырыа санаа кынатыгар уйдаран,
  • Доҕуйар дорҕоон дуорааныгар дайдаран,
  • Мин көтөбүн көй көҥүл салгыҥҥа,
  • Истиҥ-иһирэх иитиилээх эйгэҕэ.
  • Ыра санаам – Ырыа Санаам!
  • Санааларым – ырыаларым,
  • мин көтөр кынаттарым.
  • Ыра санаа – ырыа санаа,
  • Алыптаах түгэни анаа!
  • Тылтан тыллар иэйиибэр иитиллэн,
  • Музыка айыллар абылаҥар ылларан,
  • Мин ырыа санаабын ыллыыбын,
  • Мин олоҕу олуһун таптыыбын.
© BOOK 2025
Контакты для правообладателей
[email protected]